زینب کامرانی: در حالی که رسانههای اجتماعی پر از تصاویر کارنامههای تحصیلی، تبریکات و نمرات بالا است، برخی از خانوادهها در سکوت از ناکامی فرزندان بدشانس خود رنج میبرند. با این حال، کودکی که مردود میشود یا نمره ضعیف میگیرد، نیاز به مداخله هوشمندانه و متفاوت والدین دارد، از تنبیه و فریاد زدن اجتناب کنید تا زمانی که کودک بر این مانع غلبه کند و دوباره برخیزد.
چرا کودک مردود میشود؟
قبل از انجام هرگونه اقدام یا تدبیری، شناسایی مشکلی که باعث شده کودک نمرات ضعیفی بگیرد، ضروری است.
استفانی گیوینسکی، کارشناس آموزشی و معلم فیزیک، در گزارشی در وبسایت «متروپرنت» گفت که دلایل دریافت نمرات ضعیف توسط کودک متعدد است و تنها به ضعف تحصیلی محدود نمیشود.
گیوینسکی توضیح داد که دلیل این امر میتواند عدم درک مطالب، مدیریت ضعیف زمان یا حتی تنبلی و عدم انجام تکالیف باشد.
او افزود: “شایعترین دلیل این است که کودکان به سادگی تلاش ذهنی کافی برای یادگیری مطالب، چه در کلاس و چه در خانه ندارند.”
با این حال، داگ مگنایت، کارشناس آموزش و استاد زیستشناسی، برای توضیح دلیل شکست دانشآموزان در امتحانات، بر سهلانگاری تمرکز کرد.
مگنایت در گزارش قبلی گفت که دانشآموزان به سادگی نمیخواهند درس بخوانند.
مگنایت افزود: “بسیاری از دانشآموزان دیر به کلاس میآیند، وسایلشان نمیآورند، تکالیف خود را انجام نمیدهند و برای امتحانات درس نمیخوانند. “
چگونه با عملکرد فرزندتان برخورد میکنید؟
والدین در طول سال تحصیلی تلاش، زمان و هزینه زیادی را صرف میکنند تا هرگونه موانعی را که ممکن است علت اصلی عملکرد ضعیف تحصیلی فرزندشان باشد، رفع کنند.
با این حال، یک کودک – به ویژه یک نوجوان – را نمیتوان مجبور کرد که در درس و تکالیف خود بهترین عملکرد را داشته باشد و تلاش برای انجام این کار میتواند به رابطه میان کودک و والدینش آسیب برساند.
والدین باید در گفتوگو با فرزندانشان، ایجاد محیط مناسب برای آنان و ارائه کلیه حمایتهای لازم سرمایهگذاری کنند. با این حال، گاهی اوقات کودک با مردود شدن یا در بهترین حالت با گرفتن نمرات پایین، آنها را غافلگیر میکند که باعث خشم شدیدی میشود.
گزارشی در وبسایت «پرنت سیرکل» درباره واکنشهای سنتی والدین در این لحظه، به دلیل تأثیر روانی و اجتماعی بر کودک و اعتماد به نفسش هشدار میدهد.
رایجترین واکنشها عبارتند از:
۱– واکنش عجولانه: اولین احساسات پس از مشاهده نتایج ضعیف ممکن است خشم، غم یا حتی شرم باشد. با این حال، تعبیر خشونتآمیز از این احساسات وضعیت روانی کودک را بیشتر وخیمتر میکند و بهتر است قبل از صحبت با آنها آرام شوید.
۲– عبارات آزاردهنده: عبارات خودجوشی وجود دارد که والدین در این لحظه بدون آگاهی از تأثیر مستقیمشان بر کودک، آنها را بر زبان میآورند به گونهای که اعتماد به نفسشان را تضعیف میکنند و در زمانی که کودکان به حمایت آنها نیاز دارند و نه سرزنش، دیواری میان خود و والدین میکشند. این عباراتعبارتند از:
-“کاش بیشتر تلاش میکردی.” این عبارت باعث میشود کودک احساس کند که والدین به تلاشهایشان اعتماد ندارند و باعث میشود فکر کنند که هرگز نمیتواند انتظاراتشان را برآورده کند. این میتواند او را از هر گونه تلاشی در آینده منصرف کند.
-“تو یک شکستخوردهای” یکی از بدترین عبارات است و کودک شروع به دیدن خود در این شمایل میکند و قادر به غلبه بر آن نیست.
-“چگونه با مردم روبرو خواهی شد؟” پس از این جمله، کودک احساس میکند که پذیرش اجتماعی و نظرات مردم از خودش مهمتر است.
۳– مسئول دانستن کودک در قبال انتخابهای والدین: یکی از واکنشها به نمرات ضعیف این است که والدین، کودک را به خاطر صرف هزینه بیشتر در جهت بهبود نمراتش سرزنش میکنند. این باعث میشود آنها احساس گناه و سنگینی کنند. بهتر است به جای تمرکز بر هزینهها یا فداکاریها، روی کاری که بعداً میتوانند انجام دهند، تمرکز کنند.
۴– مقایسه با سایر کودکان: اینگونه مقایسهها احساس حقارت و درماندگی را تقویت میکنند. موفقیت تحصیلی رقابت نیست، بلکه یک سفر شخصی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد و از کودکی به کودک دیگر متفاوت است.
گامهای عملی برای مقابله با رفوزگی
مردود شدن یا نمرات پایین، ناامیدی بزرگی برای والدینی است که آرزوی آیندهای بهتر و آموزش برتر برای فرزندانشان را دارند. با این حال، آنچه والدین نمیدانند این است که خود کودک احساس سرخوردگی و ناامیدی میکند، حتی اگر آن را نشان ندهد. سازمان «آندراستادی» که به تکریم تفاوتها و توسعه مهارتهای ارتباطی کودکان و بزرگسالان میپردازد، توصیه میکند که به جای خشم و سرزنش، به صورت عملی با شکستهای فرزندتان برخورد کنید تا از تکرار آنها در آینده جلوگیری شود. این کار را میتوان از طریق موارد زیر انجام داد:
- گوش دادن به کودک بدون قطع کردن حرف: چه در درسی که دوست دارند مردود شده باشند و یا چه از آن متنفر باشند، مهم است که به آنها فضایی برای ابراز کامل احساساتشان داده شود. گوش دادن آغاز درمان است.
- درک دلیل واقعی رفوزگی: آیا دلیل آن سهلانگاری، اعتماد به نفس بیش از حد، بیزاری از درس یا مشکلات خانوادگی است؟ بدون درک ریشه مشکل، نمیتوان یک برنامه حمایتی مؤثر تدوین کرد.
- راهنمایی مثبت: پس از اینکه کودک احساسات خود را ابراز کرد، ضروری است که با یادآوری دستاوردهای گذشته و پیشرفتهایی که داشتهاند، حتی اگر به نتیجه مطلوب نرسیده باشند، آنها را به تغییر دیدگاه خود تشویق کنید.
- در تدوین برنامهای برای بهبود مشارکت کنید: به جای اینکه به آنها دستور دهید که در سالهای آینده مردود نشوند، اجازه دهید گامهای واقعبینانهای برای بهبود عملکرد خود، مانند گذراندن درسهای اضافی، مدیریت زمان و کاهش حواسپرتیها پیشنهاد دهند.
- فرزندتان را از فعالیتها محروم نکنید: اولین چیزی که به ذهن والدین میرسد، محروم کردن کودک از فعالیتها است. تنبیه با محروم کردن کودک از چیزهایی که دوست دارد ممکن است ناامیدی او را افزایش دهد. بهتر است میان جبران خسارات تحصیلی و حفظ اشتیاق و سلامت روانی او تعادل برقرار کنید.
- الگویی برای پذیرش و غلبه بر شکست باشید: کودک از نحوه برخورد والدینش با شکستهای خود درس میگیرد. اگر ببیند والدینش با آرامش برخورد میکنند و برای موفقیت پافشاری میکنند، او نیز همین کار را خواهد کرد.
توضیح این نکته ضروری است که شکست یک اتفاق عادی است که همه، حتی بزرگسالان، آن را تجربه میکنند. شکست به معنای پایان نیست؛ بلکه بخشی از مسیر موفقیت است و میتوان از آن به عنوان انگیزهای برای پیشرفت استفاده کرد.
منبع: الجزیره
۴۷۲۳۲
