سینمای ایران هم در ساختارهای محتوایی و هم به لحاظ زیرساخت با مشکلات و چالش‌های اساسی و جدی مواجه است.
موضوعی که محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی در گفتگو با برنامه تلویزیونی شهر فرنگ به صورت مفصل آن را واکاوی کرد و خواستار همگرایی و کمک همه صنوف سینمایی و خانواده سینما شد تا در این دوره در کنارش قرار گیرند و برای ایجاد گشایش‌های جدید در زمینه توسعه، مسائل رفاهی، معیشتی و اشتغالزایی و ارتقای اقتصاد سینما به یاری او آیند. یکی از معضلات مهمی که سینمای ایران را گرفتار ظرفیت‌های محدود و اقتصاد کوچک و شکننده کرده است، حوزه زیرساخت سالن های سینماست. بدون تردید، سالن‌های سینماها در فرآیند تولید و توزیع، نقش تعیین کننده‌ای بر میزان فروش آثار سینمایی دارند. فارغ از کیفیت فیلم‌ها، تنوع ژانر و چینش متنوع در اکران با درنظر داشتن سلایق مختلف، دسترسی آسان به سالن‌های اکران و البته کیفیت سالن‌های نمایش به لحاظ مجهز بودن به تکنولوژی‌های پیشرفته یکی از مؤلفه‌های ترغیب‌کننده برای جذب مخاطبی است که به ابزار متنوع فیلم دیدن در خانه و در عین حال منبع گسترده فیلم‌های روز جهان دسترسی دارد.
تأثیر نهضت سالن‌سازی در سینمای ایران که با بازسازی سینماهای فرسوده و سالن‌سازی برای شهرهای کم‌برخوردار در دهه ۹۰ آغاز شد، بر میزان مخاطبان، تعداد فیلم‌های اکران شده و حتی افزایش سرگروه‌های سینمایی، تجربه‌ای موفق برای تأیید این نظریه بود. اما در ادامه عدم حمایت‌های کافی از تداوم این روند و به‌دنبال آن گره‌خوردن رکود سالن‌سازی سینما به بحران کرونا که با خارج شدن سینماهای قدیمی و خاطره‌ساز از ناوگان سینماهای فعال همراه بود، کاهش محسوس سازه های سینمایی را در پی‌داشت. از سوی دیگر با وجود برطرف شدن نیاز نسبی شهرهای بزرگ از جمله تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و… به‌دلیل توزیع نامناسب ظرفیت سینمایی کشور بعضی از شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر همچنان از داشتن سالن‌های سینما محروم ماندند.
نهضت سالن‌سازی سینما در یکی دو سال اخیر بار دیگر به شکل جدی مورد توجه قرار گرفته و نسبت به قبل رشد چشمگیر و قابل ملاحظه ای داشته است. در سال گذشته بیش از ۱۲۵ سالن نمایش افتتاح شده و بر اساس پیش‌بینی‌ها تا پایان امسال دست‌کم ۱۰۰ سالن سینما به این تعداد اضافه خواهد شد. آنگونه که رئیس سازمان سینمایی وعده داده است تا پایان دولت سیزدهم ۴۰۰ سالن به ظرفیت سینمای کشور اضافه شود. حقیقت این است که ایران همچنان به لحاظ زیرساخت، تعداد و حتی کیفیت سالن‌های سینما از استانداردهای جهانی عقب‌مانده است این درحالی است که همین ظرفیت‌های موجود نیز بعضا دچار فرسایش و تخریب هستند و همواره این روند نیازمند مراقبت، بازسازی و نوسازی است. مطابق آمار جهانی، باید به ازای هر ۱۰۰ نفر یک صندلی وجود داشته باشد، درحالی که این رقم در کشور ما با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. در حال حاضر ظرفیت سینمای کشور ۱۶۱۵۱۷ صندلی است. استان تهران با فاصله نسبتاً زیاد نسبت به سایر نقاط کشور، اولین استان از نظر زیرساخت‌های سینمایی است. ۲۵۰ سالن (سالن های فعال بدون احتساب فرهنگسراها و سینماهای در دست تعمیر) از ۷۵۶ سالن فعال در ایران، یعنی۳۴ درصد کل سالن‌های کشور، در این استان قرار دارد.
بعد از تهران استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و فارس بیشترین تعداد سالن‌های فعال کشور را به خود اختصاص داده‌اند. محمد خزاعی طی دو سال گذشته در راستای سیاست عدالت فرهنگی و اهتمام به احیای سینما در همه ایران، برنامه حضور میدانی در استان‌های مختلف را طراحی و به اجرا گذاشت که در این زمینه به اتفاق مدیران هدف به ۲۱ استان کشور سفر و از نزدیک با شرایط، امکانات و ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل هر استان آشنا شد. بدیهی است میزان جمعیت، مطالبه مردم، تقاضای بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در پردیس‌ها و مراکز تجاری فرهنگی و ضریب تعامل نهادها و دستگاه‌های اجرایی در هر استان نقش مهمی در توسعه و سالن‌سازی سینما دارد و استفاده از ظرفیت بخش‌های عمومی، دولتی و خصوصی برای توسعه زیرساخت سالن نمایش در اولویت‌های سازمان سینمایی قرار دارد. استان تهران همچنین به‌دلیل جمعیت و استقبال و فروش خوب فیلم‌ها بزرگترین پردیس‌های سینمایی کشور را در اختیار دارد.
یکی از موضوعات قابل بحث در حوزه زیرساختی سینما تعداد سالن‌های سینمایی است که فعالیت مستمر دارند. در هر دوره‌ای آمار و ارقامی مبتنی بر ساخت‌وساز این سالن‌ها داده می‌شود.
بر این اساس محمدرضا فرجی، مدیرکل دفتر توسعه فناوری و سمعی بصری سازمان سینمایی از افزایش تعداد سالن‌های سینما در کشور به تعداد یک‌هزار تا پایان دولت سیزدهم می‌گوید: «براساس تحقیقاتی که با هماهنگی ادارات کل ارشاد استان‌ها داشتیم، ۱۸۸شهر بالای ۵۰هزار نفر جمعیت داریم که فاقد سینما هستند. وی در ادامه درباره سالن‌های فعال سینمایی هم می‌گوید: «۳۶۶سینما و مجموعه سینمایی در کشور فعالیت دارند که این رقم نسبت به دولت گذشته بیش از ۳۰درصد رشد داشته است. در زمان حاضر ۷۵۰سالن نمایش در کشور وجود دارد و امید است بتوانیم تا پایان سال۱۴۰۲ دست‌کم، ۱۰۰سالن دیگر به این تعداد اضافه کنیم. در حال حاضر۱۱۹شهر کشور با جمعیت بالای ۵۰ هزار نفر و ۶۹ شهر با جمعیت بالای ۱۰۰هزار نفر، فاقد سینما و سالن نمایش هستند و در مجموع ۱۸۸شهر سینما ندارند. با توجه به آمار و ارقام ارائه‌شده در دوره فعالیت سال ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹، ۵۳۰ سالن نمایش فعال در کشور وجود داشت که اینک مطابق آمار سمفا با احتساب ۱۸ سالن غیر فعال در دست تعمیر یا بازسازی، به ۷۵۶سالن رسیده است. در این راستا رئیس سازمان سینمایی چندی پیش در اصفهان عنوان کرد : به‌دنبال آن هستیم که در ۴سال (دولت سیزدهم) ۴۰۰سالن به این ظرفیت اضافه کنیم و به ۱۰۰۰ سالن برسیم. با دید مثبت به اراده سازمان سینمایی در افزایش تعداد سالن های سینما، به نظر می رسد مدیر عملگرای سینمای کشور پای اصول و آرمان هایش محکم و مصمم ایستاده و در زمینه تحقق وعده هایش اهل تعارف نیست و بزودی به هدف ۱۰۰۰ سالن سینما دست خواهد یافت.
۵۷۵۷
