به گزارش یولن، واکسیناسیون سرخک، بهعنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از این بیماری واگیردار، نقش کلیدی در کاهش مرگومیر و عوارض ناشی از آن در سطح جهانی ایفا کرده است.
از زمان توسعه واکسن سرخک در سال ۱۹۶۳، کشورهای مختلف برنامههای ایمنسازی را برای مهار این بیماری پیادهسازی کردهاند. با این حال، تفاوت در پوشش واکسیناسیون و زیرساختهای بهداشتی، موفقیت این برنامهها را در مناطق مختلف جهان متغیر کرده است.
واکسیناسیون در کشورهای توسعهیافته
کشورهای توسعهیافته مانند ایالات متحده، کانادا و کشورهای اروپایی از دهه ۱۹۶۰ برنامههای واکسیناسیون سرخک را با واکسن سهگانه سرخک، سرخجه و اوریون (MMR) آغاز کردند. پوشش واکسیناسیون در این کشورها معمولاً بالای ۹۰ درصد است. بهعنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، ایالات متحده پوشش ۹۲ درصدی برای دوز اول واکسن MMR گزارش کرد، اما تردید در مورد واکسنها در برخی جوامع منجر به طغیانهای محدود -مانند شیوع سال ۲۰۱۹ در نیویورک با ۶۴۹ مورد- شد.
کشورهای اسکاندیناوی مانند سوئد و دانمارک با پوشش نزدیک به ۹۷ درصد، سرخک را تقریباً حذف کردهاند.
واکسیناسیون در کشورهای در حال توسعه
در کشورهای در حال توسعه، بهویژه در آفریقا و جنوب آسیا، چالشهای لجستیکی و اقتصادی مانع پوشش کامل واکسیناسیون شده است.
در جنوب صحرای آفریقا، پوشش دوز اول واکسن سرخک در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۹ درصد بود، که منجر به شیوع گسترده در کشورهایی مانند نیجریه و کنگو شد. در کنگو، در سال ۲۰۱۹، بیش از ۲۵۰,۰۰۰ مورد ابتلا و ۶,۰۰۰ مرگ گزارش شد.
در جنوب آسیا، هند با اجرای کمپینهای گسترده، پوشش واکسیناسیون را از ۵۶ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۸۹ درصد در ۲۰۲۲ افزایش داد، اما همچنان با موارد پراکنده مواجه است.
بنگلادش با پوشش ۹۲ درصدی پیشرفت چشمگیری داشته است.
ایران با اجرای برنامه ایمنسازی همگانی از دهه ۱۳۶۰ و کمپین واکسیناسیون گسترده سال ۱۳۸۲ که ۳۳ میلیون نفر را تحت پوشش قرار داد، سرخک را حذف کرده است. پوشش واکسیناسیون MMR بالای ۹۵ درصد، ایران را در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) به دریافت گواهی حذف سرخک از سازمان جهانی بهداشت رساند، که تا ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) حفظ شد.
سازمان جهانی بهداشت و یونیسف از طریق ابتکار جهانی سرخک و سرخجه (MRI) به کشورها برای افزایش پوشش واکسیناسیون کمک کردهاند، اما چالشهایی مانند دسترسی محدود به واکسن در مناطق دورافتاده، درگیریهای مسلحانه و تردید نسبت به واکسنها مانع پیشرفت هستند.
گزارش WHO در جولای ۲۰۲۵ تأیید میکند که تا پایان سال ۲۰۲۴، ۸۱ کشور و منطقه در جهان موفق به حذف سرخک شدهاند؛ که این تعداد شامل کشورهایی مانند ایران، ژاپن، کانادا و برخی کشورهای منطقه مدیترانه شرقی و اروپا است.
۴۷۲۳۲
