غزال زیاری: تصاویر ماهواره‌ای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی چینی حکایت از آن دارد که چین به مراحل پایانی توسعه هواپیمای هشدار زودهنگام و کنترل ناو نشینش به نام Xi’an KJ-۶۰۰ نزدیک شده است.
این هواپیمای دوموتوره توربوپراپ که از لحاظ طراحی و مأموریت شباهت زیادی به هواپیمای آمریکایی E-۲D Advanced Hawkeye دارد، در حال انجام پروازهای آزمایشی به‌صورت ترکیبی با جنگنده‌های ناو نشین J-۱۵ مشاهده‌شده است که این نشانه مهمی از آمادگی نزدیک به استقرار عملیاتی این هواپیما در نیروی دریایی ارتش چین است.
قابلیت‌های هواپیمای KJ-۶۰۰
KJ-۶۰۰ برای فعالیت از روی ناو هواپیمابر نسل جدید Type ۰۰۳ فوجیان طراحی شده که این ناو به دلیل برخورداری از سامانه پرتاب الکترومغناطیسی (EMALS) امکان برخاست هواپیماهای سنگینی مثل KJ-۶۰۰ را فراهم می‌سازد.
این هواپیما دارای پیکربندی بال بالا و یک گنبد راداری چرخان بزرگ در بالای بدنه است که رادار آرایه اسکن الکترونیکی فعال (AESA) را در خود جای داده و امکان پوشش ۳۶۰ درجه‌ای را برای ردیابی و مدیریت تهدیدهای هوایی و دریایی فراهم می‌کند که مأموریت اصلی آن افزایش آگاهی موقعیتی دریایی، پشتیبانی هدف‌گیری و هماهنگی ناوگان، چه در گشت زنی‌های زمان صلح و چه در عملیات‌های جنگی است.
فرآیند توسعه KJ-۶۰۰ شامل آزمایش‌های گسترده در تأسیسات زمینی شبیه‌ساز شرایط عرشه ناو است. این اقدامات این امکان را برای چین فراهم کرده که ضمن بهینه‌سازی عملیات‌های عرشه‌ای، پرسنل ناو نشینش را برای به‌کارگیری این هواپیما آموزش دهد. KJ-۶۰۰ با بهره‌گیری از سامانه‌های پیشرفته راداری و فرماندهی، افزایش چشمگیری در توان پاسخ‌گویی و ظرفیت نظارت نیروی دریایی چین ایجاد خواهد کرد.
استقرار قریب‌الوقوع KJ-۶۰۰ گام مهمی در تلاش چین برای رقابت با توانمندی‌های هوایی ناوهای هواپیمابر آمریکا به‌ویژه در مناطق پر مناقشه‌ای مثل دریای جنوبی چین و غرب اقیانوس آرام به شمار می‌رود. چرا که بهره‌گیری از این هواپیما به چین این امکان را می‌دهد تا شکاف حیاتی موجود در حوزه هشدار زودهنگام هوابرد ناو نشین را برطرف کرده و توانمندی عملیاتی گروه‌های رزمی ناوهای خود را افزایش دهد.
تا قبل از این، چین پلتفرم بال ثابت AEW&C ناو نشین نداشت و از همین رو مجبور بود تا از سامانه‌های زمینی یا بالگردهایی مثل Z-۱۸J با برد محدود استفاده کند. این محدودیت‌ها، توان عملیات دوربرد و پاسخ سریع گروه‌های ناو نشین چین را تضعیف می‌کردند؛ اما حالا KJ-۶۰۰ قادر است تا با شناسایی تهدیدات خارج از برد دید مستقیم ناوگان سطحی، هشدار زودهنگامی در برابر هواپیماها و موشک‌های دشمن ارائه کرده و عملیات چندبخشی هماهنگ را پشتیبانی کند.
دل‌نگرانی آمریکایی‌ها
این قابلیت باعث افزایش توان چین در کنترل حریم هوایی در فواصل دور می‌شود و بدین ترتیب و با ظهور KJ-۶۰۰، پیچیدگی تازه‌ای در معادلات امنیتی در منطقه هند و اقیانوس آرام ایجاد خواهد شد.
این در حالی است که هواپیمای E-۲D آمریکا با بهره‌گیری از رادار AN/APY-۹ و سامانه‌های پیشرفته شبکه‌ای و مدیریت نبرد، سال‌هاست که برتری شناسایی هوابرد را برای نیروی دریایی آمریکا تضمین کرده و حالا مقایسه تاکتیکی و فنی دو هواپیما (هواپیمای آمریکایی با KJ-۶۰۰)، نشانگر کاهش فاصله توانمندی‌های AEW&C چین و آمریکا است.
مقایسه KJ-۶۰۰ چین با نمونه آمریکایی
هواپیمای آمریکایی E-۲D با بهره‌گیری از دو موتور Rolls-Royce T۵۶-A-۴۲۷A، قادر است تا اهداف هوایی و سطحی (مثل جنگنده‌های رادار گریز و موشک‌های کروز) را در برد بیش از ۵۵۰ کیلومتری رهگیری کند. این هواپیما کاملاً در سامانه CEC (قابلیت همکاری مشترک) نیروی دریایی آمریکا ادغام‌شده و اطلاعات حسگرها را سریعاً با ناوهای مجهز به سامانه ایجیس، جنگنده‌های F-۳۵ و سایر پلتفرم‌ها به اشتراک می‌گذارد.
اما KJ-۶۰۰ با ساختاری مشابه و رادار AESA در گنبد چرخان خود، قابلیت پوشش ۳۶۰ درجه و رهگیری چندهدفه را داراست و باوجودی که جزئیات فنی رادار آن هنوز به‌صورت رسمی منتشر نشده، طبق ادعای منابع چینی، این هواپیما قادر به ردیابی اهداف با سطح مقطع پایین (رادار گریز) در فضای هوایی شلوغ نیز هست.
بااین‌حال در حوزه تلفیق داده‌ها و هم‌افزایی با سایر پلتفرم‌ها، احتمالاً KJ-۶۰۰ هنوز از E-۲D عقب‌تر باشد؛ چرا که چین در مراحل اولیه توسعه شبکه‌های رزمی معادل با CEC آمریکا قرار دارد.
از نظر پیکربندی خدمه و محموله، به نظر می‌رسد هر دو هواپیما ظرفیت پنج خدمه (دو خلبان و سه افسر سامانه‌های مأموریتی) را دارند و طبق شنیده‌ها کابین KJ-۶۰۰ دارای کنسول‌های پیشرفته مأموریتی است؛ هرچند که ممکن است سطح خودکارسازی و یکپارچگی حسگرهای آن هنوز به پای نمونه آمریکایی نرسیده باشد.
از منظر تاکتیکی، KJ-۶۰۰ نقش مهمی در ارتقای توانایی چین در هماهنگی ناوگان، دفاع موشکی و کنترل هوایی در اعماق آب‌ها ایفا می‌کند. این هواپیما ابزار کلیدی در توسعه راهبرد ضد دسترسی/ممانعت از منطقه (A۲/AD) و پاسخ بلادرنگ به ورود ناوهای دشمن خواهد بود.
گرچه E-۲D در شمار بالا و در چندین گروه ناو نشین آمریکایی عملیاتی است و از زیرساخت‌های پشتیبانی کاملی بهره می‌برد، اما به KJ-۶۰۰ هنوز در مرحله استقرار محدود قرار دارد و باید اثربخشی خود را در عملیات‌های واقعی اثبات کند.
با وجودی که E-۲D همچنان معیاری طلایی برای AEW&C ناو نشین در جهان محسوب می‌شود، اما حالا KJ-۶۰۰ جدی‌ترین تلاش چین برای به چالش کشیدن این برتری است. با تداوم تحول در دکترین عملیاتی ناوهای چینی، این هواپیما نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی به توازن دریایی آینده در منطقه آسیا-اقیانوس آرام ایفا خواهد کرد.
منبع: armyrecognition
