از روز سه‌شنبه (دو روز قبل) محتوای فضای مجازی به یک‌باره پر شد از واکنش‌ها به ایجاد محدودیت در موتور جست‌وجوی گوگل برای کاربران داخل کشور. ماجرا از این قرار است کاربر با جست‌وجوی هر آدرس یا برخی واژه‌ها(اغلب غیراخلاقی) صرفا به محتوای ویژه کودکان دسترسی پیدا می‌کند. اگرچه این موضوع، یعنی ایجاد محدودیت (SafeSearch) در دسترسی به محتوای آزاد از روز سه‌شنبه با واکنش شدید کاربران فضای مجازی روبه‌رو شد و برخی این اقدام دو اپراتور بزرگ کشور را مقدمات و نشانه‌هایی از رویکرد اجرای چراغ خاموش «طرح صیانت» دانستند اما وزیر ارتباطات، اول تیرماه گذشته از این موضوع خبرداده و از آن به عنوان رونمایی از «اینترنت ویژه کودکان» یاد کرده بود. وزیر ارتباطات اول تیر گفته بود: « با فعال‌سازی این سرویس محدودیت‌هایی برای دسترسی کودکان اعمال می‌شود تا این دسته از کاربران در معرض محتواهای نامناسب قرار نگیرند.»
آیا می توان این محدودیت را حذف کرد؟
البته امکان ایجاد محدودیت در موتورهای جست‌وجو از جمله«گوگل» پیش از این فراهم بوده و کارکرد آن نیز زمانی است که والدین ترجیح می‌دهند با اعمال تنظیمات درسیستم‌های رایانه‌ای و دیگر ابزاری که در ختیار کودکانشان است،از دسترسی به محتوای غیراخلاقی ممانعت کنند. درعین حال وزیر ارتباطات در همان نشست خبری اول تیرماه نیز به این موضوع اشاره کرده بود: «با فعال‌سازی این سرویس که بر اساس مصوبات شورای عالی فضای مجازی طراحی شده است، محدودیت‌هایی برای دسترسی کودکان اعمال می‌شود تا این دسته از کاربران در معرض محتواهای نامناسب قرار نگیرند. امکان تغییر شیوه دسترسی به حالت بزرگ‌سال در هر لحظه فراهم است و والدین هر زمان که بخواهند می‌توانند از سرویس بزرگ‌سالان استفاده کنند. این سرویس ظرف یک یا دو هفته آینده رونمایی می‌شود.»
واکنش ها چه بود؟
تعدادی از واکنش ها در توئیتر را با هم مرور کنیم:
* تغییری که در دسترسی‌های سرچ گوگل ایجاد شده اگر همون طرحیه که قدیم‌تر هم مطرح بود و محتوای جنسی رو کلا از دامنه جست‌وجوی عمومی حذف می‌کرد، اتفاق خوبیه. کسی که دنبال محتوای نامناسب نیست، ناخواسته هم در مسیرش قرار نمی‌گیره.
* این ماجرای محدودیت در سرچ گوگل جدیه. جدی جدی ما رو طفلی صغیر فرض کردند و دسترسی‌مون به سرچ گوگل رو محدود کردند. با فیلترشکن و بدون فیلترشکن خودتون هم می‌تونید امتحان کنید. حسش بدتر از خوندن خبرشه.
* ظاهرا طرح صیانت داره زیرپوستی‌تر از اونی که فکرش رو می‌کردیم اجرا میشه! بعضی اپراتورها سرچ گوگل رو محدود کردند. برای اطلاع از محدود شدنتون کافیه بدون vpn وارد گوگل بشین و safe search رو جست‌وجو کنید. اگه روشن بود یعنی اپراتورتون شما رو محدود کرده.
کارشناس چه می گوید؟
ما برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ یک کارشناس رفتیم. محمد مظفری، مدیر فنی هلدینگ دانش‌بنیان گرین وب، در این باره به ما گفت: با طرحی که اجرایی شده است، آی.پی‌های داخلی کشور قبل از برقراری ارتباط با گوگل، از یک کانال واسط عبور می‌کند و دراین مسیر تنظیمات Safe Search مرورگر کاربر روشن می‌شود. این موضوع سبب می‌شود فیلترهایی که شرکت گوگل برای ارائه اینترنت ایمن به کودکان در نظر گرفته، روی آی.پی‌های داخل کشور اعمال شود و کاربر با نسخه‌ای از اینترنت که دارای محدودیت‌هایی برای جست‌وجوی کودکان است، مواجه شود.او این نکته را هم گفت که «اگرچه این قابلیت، می تواند دارای مزیت‌هایی باشد و نتایج جست‌وجوی کودکان را مدیریت کند، اما نگرانی برخی کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات،از توسعه دادن این طرح و اعمال آن بدون درنظر گرفتن نظرمستقیم خودکاربر است؛چرا که حتی گوگل هم این سرویس خود را به صورت اختیاری ارائه کرده است.»
قطعا پاسخ وزارت ارتباطات در این زمینه به ویژه شائبه‌هایی که نزد برخی کاربران اینترنت وجود دارد، می‌تواند شنیدنی باشد که ما برای این موضوع عصر دیروز تلاش کردیم با مهدی سالم مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات همکلام شویم که موفق نشدیم.
2323
