به گزارش خبرگزاری یولن، تجاوز نظامی اسرائیل به خاک ایران و پاسخ متقابل نیروهای مسلح ایران با عملیات وعده صادق ۳، بازارهای انرژی را به لرزه درآورد. در نتیجه این تحولات، بهای نفت در معاملات روز جمعه به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافت.
بر اساس آخرین داده‌های معاملاتی، نفت برنت با افزایش بیش از ۷ درصدی به حدود ۷۴.۲۳ دلار در هر بشکه رسید. نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز با رشد ۷.۶۲ درصدی، به قیمت ۷۲.۹۸ دلار در هر بشکه معامله شد. در جریان معاملات روز جمعه، شاخص نفت آمریکا حتی از مرز ۷۷ دلار نیز عبور کرد و به ۷۷.۶۲ دلار رسید؛ رقمی که بالاترین سطح از ژانویه گذشته محسوب می‌شود.
طبق ارزیابی شبکه سی‌ان‌ان، این بزرگ‌ترین رشد هفتگی قیمت نفت از اکتبر ۲۰۲۲ تاکنون بوده و مشابه جهش قیمتی در آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ است.
به گزارش خبرگزاری رویترز نفت برنت پس از حمله اسرائیل به ایران تا مرز ۷۸ دلار و ۵۰ سنت پیشروی کرد که بیشترین قیمت ثبت‌شده از ژانویه امسال است.
در کنار داده‌های بازار، هشدارهای دیپلماتیک نیز به شدت گرفتن نگرانی‌ها دامن زده است.در همین رابطه فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه آلمان و همچنین در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تاس هشدار داد که ادامه درگیری‌های نظامی در منطقه می‌تواند منجر به جهش بهای نفت تا ۳۰۰ دلار در هر بشکه شود.
او تأکید کرده که در صورت بسته شدن تنگه استراتژیک هرمز، بیش از پنج میلیون بشکه نفت در روز از بازار جهانی حذف خواهد شد.
حسین خاطرنشان کرده که این اتفاق نه‌تنها روند صادرات نفت کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله عراق را با اختلال مواجه می‌کند، بلکه باعث ایجاد شوک‌های شدید اقتصادی در سراسر جهان خواهد شد.
وی افزود: «ادامه درگیری و بسته شدن تنگه هرمز، می‌تواند صادرات نفت را مختل کرده و باعث جهش تورم در اروپا شود. در این صورت، بهای هر بشکه نفت به ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار نیز خواهد رسید.»
از منظر تحلیل‌گران، چنین جهشی در قیمت نفت نه‌تنها هزینه واردات انرژی برای کشورهای مصرف‌کننده را بالا می‌برد، بلکه سیاست‌های پولی و مالی بسیاری از دولت‌ها را دچار چالش می‌کند. افزایش هزینه‌های تولید، بالا رفتن قیمت کالاها، کاهش قدرت خرید و افزایش نارضایتی عمومی از جمله تبعات این سناریو خواهد بود.
در این میان، بازار نفت بیش از هر زمان دیگری به تحولات خاورمیانه حساس شده است. معامله‌گران در حالت آماده‌باش قرار دارند و هر گونه اخباری درباره تحرکات نظامی یا دیپلماتیک می‌تواند نوسانات شدید قیمتی را به دنبال داشته باشد.
بلومبرگ در گزارشی تحلیلی نوشت که در صورت عدم کنترل بحران، ممکن است قیمت نفت در کوتاه‌مدت از ۸۰ دلار عبور کرده و به سرعت به سطوح بالاتر نزدیک شود. به اعتقاد این رسانه، مهم‌ترین عاملی که فعلاً مانع از جهش ناگهانی‌تر قیمت‌ها شده، امید به خویشتنداری طرفین و تلاش‌های دیپلماتیک پشت پرده است.
در حال حاضر برخی کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و روسیه در تلاش‌اند با افزایش فشار دیپلماتیک، از گسترش بیشتر بحران جلوگیری کنند. با این حال، از نگاه تحلیل‌گران، حتی در صورت تداوم حملات محدود نیز برای بی‌ثبات‌سازی بازار انرژی کافی است.
در کنار این تحولات، نگرانی‌هایی درباره افزایش تقاضا در فصل تابستان و کاهش ذخایر نفت تجاری ایالات متحده نیز به رشد قیمت‌ها دامن زده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده که ذخایر نفت این کشور در هفته گذشته کاهش چشم‌گیری داشته که نشان‌دهنده توازن شکننده عرضه و تقاضاست.
تحلیل‌گران فایننشال‌تایمز و اکونومیست بر این باورند که هرگونه اختلال در عرضه نفت خاورمیانه، می‌تواند به سرعت به سایر بازارهای کالایی سرایت کرده و باعث رشد قیمت گاز طبیعی، فرآورده‌های پالایشی و حتی مواد غذایی شود.
در چنین شرایطی، برخی تحلیل‌گران مستقل بازار انرژی توصیه می‌کنند که واردکنندگان نفت برای سناریوهای بدبینانه آماده شوند و منابع جایگزین برای واردات انرژی تعریف کنند. کشورهای واردکننده آسیایی از جمله هند، ژاپن و کره جنوبی بیش از دیگران نسبت به تحولات منطقه آسیب‌پذیر هستند.
در همین حال، به نظر می رسد بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت نظیر عربستان، عراق و امارات، در تلاش‌اند تا از افزایش قیمت نفت برای تقویت درآمدهای ارزی خود بهره ببرند. اما هم‌زمان، این کشورها نگران‌اند که تشدید بحران به کاهش تقاضای جهانی منجر شده و منافع آن‌ها را در بلندمدت تهدید کند.
در این میان، اوپک و متحدانش (اوپک‌پلاس) نیز در حال رصد تحولات هستند. اگرچه تاکنون واکنشی رسمی از سوی این نهاد صادر نشده، اما برخی منابع از احتمال نشست اضطراری در صورت تشدید بحران خبر می‌دهند. اوپک همواره تلاش کرده توازن بازار را حفظ کند، اما در برابر تحولات سیاسی شدید، ابزارهای آن نیز محدود می‌شود.
در ایران نیز مقامات رسمی از «آمادگی کامل برای دفاع و پاسخ» سخن گفته‌اند. سخنگوی دولت در نشست خبری اخیر اعلام کرد که ایران به دنبال جنگ نیست، اما در برابر تجاوزات، پاسخ کوبنده خواهد داد. این موضع‌گیری باعث شده بازارها در تردید میان صلح و درگیری باقی بمانند.
در مجموع، آینده بازار نفت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اگر تنش‌ها کاهش یابد، ممکن است قیمت نفت به محدوده ۷۰ تا ۸۰ دلار بازگردد. اما در سناریوی تشدید بحران، احتمال رسیدن بهای نفت به سطح ۱۰۰ دلار یا حتی بیشتر وجود دارد. سخنان فؤاد حسین درباره نفت ۳۰۰ دلاری، هشداری جدی است که حتی اگر بعید به نظر برسد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
بازار جهانی اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند ثبات، دیپلماسی و خویشتنداری است اما سیاست های شد انسانی نتانیاهو و رژیم صهیونیستی تهدیدی جدی برای جهان تلقی می‌شود.تجربه نشان داده که درگیری در خاورمیانه، همواره تبعات اقتصادی و سیاسی فرامنطقه‌ای به همراه داشته است. در این میان، نفت تنها یکی از قربانیان بحران است؛ قربانی‌ای که می‌تواند اقتصاد جهانی را نیز با خود به پایین بکشد.
۲۲۳۲۲۴
