یولن – رسول سلیمی: سپتامبر ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با میانجیگری قطر، مصر و ترکیه، طرح ۲۰ محوری صلح غزه را اعلام کرد که فاز اول آن در ۹ اکتبر به توافق رسید و آتشبس موقت، آزادی ۲۰ گروگان زنده اسرائیلی و تبادل با ۲۵۰ زندانی فلسطینی را به همراه داشت.
این توافق، که ترامپ آن را «طلوع خاورمیانه جدید» خواند، به عقبنشینی مرحلهای اسرائیل از غزه، خلع سلاح حماس و انتقال اداره به کمیته تکنوکرات فلسطینی منجر شد. در ادامه، اجلاس شرمالشیخ در ۱۳ اکتبر، با حضور ۳۰ رهبر جهانی، بیانیه «ترامپ برای صلح پایدار» را امضا کرد و تعهد ۵۰ میلیارد دلاری برای بازسازی غزه را به ثبت رساند.
اما پس از توافق، غزه با چالشهایی روبرو شد. ۱۹ اکتبر، حماس متهم به حمله به سربازان اسرائیلی در رفح شد که به حملات هوایی اسرائیل و کشته شدن ۲۹ فلسطینی منتهی گردید. این در حالی است که آتشبس شکننده، با نقضهای متقابل، ادامه دارد؛ اسرائیل ورود کمکها را محدود کرد (۳۰۰ کامیون در روز به جای ۶۰۰)، در حالی که حماس اجساد ۱۳ گروگان مرده را تحویل داد و تعهدات حماس در برابر اسرائیل به طور کامل اجرا شده است. اما کماکان وضعیت انسانی غزه بحرانی است: ۶۷ هزار کشته، ۱۷۰ هزار زخمی و ۸.۵ میلیون آواره از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بر حجم مشکلات مردم غزه افزوده است.
در این میان، لایحه الحاق کرانه باختری در کنست، چالش جدیدی برای صلح ایجاد کرده است. ۲۲ اکتبر، لایحه الحاق کل کرانه باختری که در رأیگیری مقدماتی تصویب شد، نتانیاهو آن را «تحریک مخالفان برای ایجاد اختلاف با واشنگتن» خواند و حزب لیکود را از رأیگیری خارج کرد، اما یولی ادلشتاین (از حزب لیکود) به نفع آن رأی داد و از کمیته امور خارجه اخراج شد. در چنین شرایطی، این لایحه، که به کمیته امور خارجه و دفاع کنست ارجاع شد و الحاق شهرکها را هدف قرار داد که میتواند ایده دو دولتی را تحت تاثیر منفی قرار دهد.
در چنین شرایطی تصویب مقدماتی لایحه الحاق، انزوای اسرائیل را تشدید کرده است. ترامپ در مصاحبه با مجله تایم گفته: «الحاق اتفاق نمیافتد، چون به اعراب قول دادم؛ اسرائیل تمام حمایت آمریکا را از دست میدهد.» این موضع، که پس از توافق غزه بیان شد، الحاق کرانه باختری را با صلح ترامپ در تضاد قرار داد. بیانیه مشترک ۱۴ کشور عربی-اسلامی (عربستان، قطر، ترکیه، اندونزی) نیز آن را «نقض فاحش قانون بینالملل» خواند و خواستار اقدام جهانی شد.
اما این انزوا سرمایهگذاری ۵۰ میلیاردی غزه را نیز تهدید میکند، چرا که امارات، الحاق را «خط قرمز» خوانده و مشارکت مالی در بازسازی غزه را مشروط به توقف آن کرد. از سوی دیگر این طرح، نتانیاهو را در ائتلاف راستگرا تضعیف و تنش با اردن را افزایش میدهد. در سطح تحلیلی دیگر، لایحه الحاق، آتشبس غزه را تهدید میکند. ونس در تلآویو گفته: «این تحریک احمقانه است و الحاق صلح ترامپ را نابود میکند». در چنین شرایطی است که توافق ۹ اکتبر آنچنان شکننده است که نقضهای متقابل آن را لرزانده و الحاق، که با طرح ترامپ (خلع سلاح حماس و حکومت تکنوکرات) در تضاد است، حمایت اعراب (۵۰ میلیارد بازسازی) را قطع میکند.
این در حالی است که اجرای طرح کسنت، نتانیاهو را در برابر ترامپ که الحاق را «تهدید صلح» خوانده، قرار میدهد. در نتیجه حماس را تقویت کرده و فاز دوم آتشبس (بازسازی) را متوقف میکند. در همین راستا «مؤسسه بروکینگز» گزارش داد که لایحه، قطعنامههای ۲۴۲ و ۲۳۸ را نقض میکند و الحاق را غیرقانونی ارزیابی می کند. به همین دلیل، لایحه سلطه آمریکا بر صلح ترامپ را چالش میکند. در مجموع، لایحه الحاق کرانه باختری، صلح ترامپ را تهدید خواهد کرد و انزوای اسرائیل و افزایش خشونت از پیامدها هستند.
۲۱۳/۴۲
