غزال زیاری: اگر زیاد اهل سفرهای هوایی باشید، قطعاً این جملات برای شما آشناست: لطفاً پشت صندلی‌های خود را صاف کنید. در حالی که سرتان روی بالش گردنی خم شده و در حال چرت زدن هستید، مهماندار از شما می‌خواهد تا میز غذای جلویتان را جمع کنید و پشتی صندلی را در وضعیت عمودی قرار دهید؛ اما چرا؟ واقعاً چرا باید این کار را انجام داد؟
امروزه، صندلی‌های هواپیما برای استراحت مسافران، تنها حدود ۵ سانتی‌متر به عقب می‌روند؛ این درحالی است که تا چند سال پیش، صندلی‌ها تا ۱۰ سانتی متر عقب می‌رفتند. با توجه به اینکه عرض متوسط صندلی‌های کلاس اقتصادی تنها ۴۴ سانتی‌متر است، هر سانتی‌متر اضافه برای مسافران ارزشمند است. بنابراین کاملاً قابل‌درک است که وقتی روی صندلی لم داده‌اید و احساس راحتی می‌کنید، حس خوبی نیست که مجبور شوید تا صندلی‌تان را صاف و عمودی کنید.
البته اگر دلیل این کار را بدانید، شاید بهتر بتوانید با آن کنار بیایید. دلیل اینکه باید در هنگام برخاست و فرود پشت صندلی‌تان را صاف کنید، به ایمنی هواپیما برمی‌گردد.
فقط ۹۰ ثانیه برای فرار
جان جی. نَنس، تحلیل‌گر ایمنی پرواز در این باره گفت: «در شرایط اضطراری که کابین پر از دود شده باشد، هیچ عاملی نباید باعث کند شدن روند خروج مسافران از هواپیما شود. وجود یک مانع، حتی پشتی صندلی ممکن است باعث ازدحام و تأخیر در خروج ۱۵۰ یا ۱۸۰ نفر از یک لوله آلومینیومی شود.»
از دهه ۱۹۶۰ میلادی، سازمان هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) قانونی را وضع کرد که طبق آن هواپیما باید ظرف ۹۰ ثانیه قابل تخلیه اضطراری باشد تا ایمن محسوب شود. این استاندارد با وجود فضای فشرده‌تر هواپیماهای امروزی، هنوز هم پابرجاست و هم توسط دولت آمریکا و هم شرکت‌های هواپیماسازی جهان رعایت می‌شود.
البته خیلی‌ها این قانون را غیر واقع‌گرایانه می‌دانند؛ چرا که در شرایط کاملاً کنترل‌شده آزمایش می‌شود. ننس دراین‌باره توضیح داد: «محل انجام این آزمایش را به شوخی باشگاه ورزشی بوئینگ می‌نامیدند؛ چون افراد سالم و ورزشکار در این آزمایش‌ها شرکت می‌کردند.» گرچه در شرایط واقعی تخلیه هواپیما احتمالاً بیش از ۹۰ ثانیه طول می‌کشد، اما همچنان تنها معیار قابل‌سنجش برای ایمنی است.
در دنیای واقعی، مسافران شامل کودکان، سالمندان و افراد دارای مشکلات حرکتی می‌شوند. هرچند همه شرایط قابل‌کنترل نیست، اما ایرلاین‌ها تلاش می‌کنند شرایط (ازجمله صاف بودن صندلی‌ها و نبود مانعی در مسیر پاها) را تا حد ممکن به حالت آزمون نزدیک کنند. ننس می‌گوید: «برای همین است که مهمانداران در این زمینه سخت‌گیری زیادی می‌کنند.»
مکانیزم صندلی هواپیماها به چه ترتیب است؟
تقریباً همه هواپیماهای تجاری جهان از مکانیزم مشابهی برای نگه‌داشتن صندلی در وضعیت عمودی استفاده می‌کنند. ننس توضیح می‌دهد: «آنچه باعث جابجایی پشتی صندلی‌ها می‌شود، قفل مکانیکی نیست، بلکه یک سیستم هیدرولیکی کوچک است.»
از اوایل قرن بیستم و زمانی که صندلی‌های هواپیماها از جنس حصیری بودند، هواپیماهای تجاری دستخوش تغییرات زیادی شده‌اند؛ اما سیستم قفل هیدرولیکی صندلی‌ها هنوز همانی است که از سال ۱۹۴۷ میلادی استفاده می‌شود.
این سیستم به نام Hydrolok توسط شرکت P.L. Porter طراحی شد و از آنجا که دوام خیلی بالایی دارد، هنوز در تمام خطوط هوایی به کار می‌رود. به گفته شرکت تولیدکننده آن، یک قفل Hydrolok برای حدود ۲۵۰٬۰۰۰ بار قابل‌استفاده است و با توجه به اینکه عمر مفید هواپیماها معمولاً ۳۰ سال است، این قفل‌ها به‌ندرت نیاز به تعویض خواهند داشت.
محافظت از مسافر و شرکت هواپیمایی
یکی از دلایلی که استانداردهای ایمنی هواپیماها طی دهه‌ها تغییر نکرده، این باور است که “اگر خراب نیست، به آن دست نزن!”
شاید بتوان صندلی‌ها را در حالت خمیده آزمایش کرد تا مشخص شود که در شرایط اضطراری صندلی‌های خمیده چه تأثیری در طولانی‌تر شدن زمان تخلیه هواپیما خواهد داشت، اما این کار ممکن است ساختار کل سیستم را زیر سؤال ببرد. ننس در این باره توضیح داد: «این کار با روح و هدف اصلی آزمایش‌ها در تضاد خواهد بود. ماجرا برمی‌گردد به خطرناک‌ترین جمله در هوانوردی: “همیشه همین‌طور انجام می‌دادیم.”»
واقعیت این است که احتمال وقوع شرایطی که نیاز به اجرای این تدابیر ایمنی باشد، خیلی کم است. طبق بررسی تیم داده‌های Hearst Television، از سال ۱۹۷۰ میلادی تاکنون، تنها ۸۷ سانحه مرگبار هواپیمایی در آمریکا با بیش از ۱۰ مسافر به ثبت رسیده و اعمال هرگونه تغییر اساسی در استانداردهای آزمون، خطرات حقوقی بزرگی را برای سازندگان هواپیما به دنبال خواهد داشت.
ننس ادامه داد: «هر جزئیاتی که به آن می‌پردازید، می‌تواند زمینه‌ای برای شکایت و مسئولیت حقوقی بزرگ باشد. بنابراین تغییر یا حتی پیشنهاد تغییر، مسئله جدی و مهمی است.»
از همین رو و صرف‌نظر از اینکه هواپیما در چه کشوری ساخته می‌شود، همه موظف به رعایت مجموعه‌ای از استانداردهای جهانی هستند. ننس توضیح می‌دهد: «شرکت‌هایی مثل بوئینگ، ایرباس، امبرائر و دیگران برای هواپیماهایشان استانداردهای خاصی دارند که در سراسر جهان پذیرفته‌شده است. تغییر یک عامل، به معنای به چالش کشیدن سازمان‌های مقررات‌گذار در کشورهای مختلف خواهد بود.»
درنهایت، هیچ شرکت یا مسافری نمی‌خواهد مسئولیت زیر پا گذاشتن استانداردهای اثبات‌شده ایمنی را بپذیرد. پس حتی اگر صاف کردن پشتی صندلی هنگام فرود کمی آزاردهنده باشد، قطعاً نمی‌خواهید همان کسی باشید که در صورت وقوع حادثه، روند تخلیه را کند خواهد کرد.
منبع: popsci
۵۸۳۲۱
