به گزارش یولن، گفت‌وگویی که ظاهراً باید تجاری و آرام باشد، به‌ناگاه به جدالی سیاسی و استراتژیک بدل شد. ترامپ، با لحنی بی‌پرده، صراحتاً اعلام کرد که «هند می‌تواند خودش از خودش مراقبت کند» و این جمله به‌سرعت به یکی از نقل‌قول‌های جنجالی روز تبدیل شد. این اظهارات در حالی بیان شد که اپل با سرعت در حال افزایش تولید در جنوب هند بود تا وابستگی‌اش به چین را کاهش دهد.
به نقل از یک‌پزشک، در دنیای امروز که زنجیره‌های تأمین جهانی شکننده شده‌اند، این‌گونه تصمیمات نه‌فقط بر یک شرکت، بلکه بر آینده‌ٔ بازارها و اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارند. حال این پرسش مطرح می‌شود: چرا ترامپ در این زمان حساس علیه گسترش تولید اپل در هند موضع گرفته است؟ آیا این فقط یک موضع‌گیری سیاسی است یا نشانه‌ای از تغییر بنیادین در سیاست صنعتی آمریکا؟
اپل، هند و مأموریت جایگزینی چین
اپل در سال‌های اخیر با سرعت به سوی کاهش وابستگی به چین گام برداشته است. پس از دوران سخت قرنطینه‌های کرونایی در کارخانه‌های چین و افزایش تنش‌های ژئوپولیتیک، شرکت‌های غربی به دنبال تنوع دادن به زنجیره تأمین خود بوده‌اند. اپل نیز با بهره‌گیری از ظرفیت‌های کارخانه‌های Foxconn، Pegatron و Tata در هند، موفق شد بیش از ۲۲ میلیارد دلار آیفون در بازهٔ دوازده‌ماهه تولید کند. بسیاری این تغییر را حرکتی هوشمندانه برای ایجاد توازن میان اقتصادهای رقیب می‌دانستند. اما به‌نظر می‌رسد این راهبرد با مخالفت مستقیم رئیس‌جمهور آمریکا مواجه شده است. آیا واشنگتن نگران از دست رفتن فرصت‌های شغلی در خاک خود است؟ یا اینکه فشار بر اپل بخشی از جنگ تجاری غیرمستقیم با چین محسوب می‌شود؟ در این میان، هند که سودای تبدیل‌شدن به قطب صنعتی جدید دارد، ناگهان با دیواری سیاسی روبه‌رو شده است.
ترامپ در سخنانش صراحتاً به تیم کوک (Tim Cook) گفت که «ما علاقه‌ای به ساخت‌وساز در هند نداریم». او از هند به عنوان کشوری یاد کرد که «می‌تواند از پس خودش بر بیاید» و تلویحاً این پیام را داد که اپل باید به تولید داخلی در آمریکا برگردد. او همچنین هند را به داشتن یکی از بالاترین تعرفه‌ها (Tariff Barriers) در جهان متهم کرد و از مشکلات فروش کالاهای آمریکایی در این کشور سخن گفت. البته ترامپ اذعان کرد که هند پیشنهادی برای کاهش تعرفه‌ها ارائه کرده، اما این امتیاز هم نتوانست او را راضی کند. این لحن تند، نه‌فقط برای هند، بلکه برای کل صنعت فناوری پیام‌های روشنی دارد: صنعتی که باید میان ژئوپولیتیک و زنجیره تولید یکی را برگزیند. سخنان ترامپ بازتاب‌دهندهٔ استراتژی اقتصادی‌ای است که بر خودکفایی ملی و تقابل با اقتصادهای نوظهور تأکید دارد، حتی اگر هزینهٔ آن از دست دادن مزیت‌های مقیاس جهانی باشد.
پیامدهای فوری: سردرگمی اپل، فرصت از دست رفته هند
واکنش سریع اپل پس از این گفت‌وگو، اعلام افزایش تولید در خاک آمریکا بود. اما این تغییر مسیر ساده نخواهد بود. زیرا ایالات متحده فاقد زیرساخت‌های لازم برای تولید انبوه گوشی‌های هوشمند در مقیاس هند است. تاکنون Foxconn و Tata با سرمایه‌گذاری میلیاردی و گسترش خطوط مونتاژ در جنوب هند، عملاً ستون فقرات استراتژی جدید اپل را شکل داده‌اند. اکنون این سرمایه‌گذاری‌ها در وضعیتی بلاتکلیف قرار گرفته‌اند. برای هند، این سخنان نه‌فقط ضربه‌ای اقتصادی، بلکه چالشی حیثیتی به‌شمار می‌آید؛ کشوری که تلاش دارد خود را به‌عنوان مقصد اصلی تولیدات فناوری معرفی کند. از سوی دیگر، زنجیره تأمین جهانی که سال‌ها بر پایه تقسیم وظایف جغرافیایی بنا شده بود، اکنون با سیاست‌های ناگهانی تهدید می‌شود. این همان نقطه‌ای است که اقتصاد از منطق بازار فاصله گرفته و به ابزار سیاست بدل می‌شود.
در ظاهر، هند و آمریکا متحدانی در حال رشد هستند؛ دو کشوری که همکاری‌های نظامی و فناورانه متعددی دارند. اما سخنان اخیر ترامپ نشان می‌دهد که این رابطه همچنان شکننده و منافع‌محور است. از یک‌سو، هند به‌دنبال جذب سرمایه و فناوری از شرکت‌های آمریکایی است؛ از سوی دیگر، آمریکا با تکیه بر منافع داخلی خود حاضر است به‌سادگی این اتحادها را تحت‌الشعاع قرار دهد. این تضاد، بازتابی از وضع جهانی پرآشوب است که در آن اَبَرقدرت‌ها حتی نسبت به متحدان خود هم بی‌اعتماد شده‌اند. در نهایت باید دید که اپل میان دو منطق اقتصاد جهانی و فشارهای سیاسی، کدام مسیر را برمی‌گزیند. آینده زنجیره تأمین جهانی بیش از آنکه در اتاق مدیران شرکت‌ها تعیین شود، به تصمیم‌های ناگهانی سیاستمداران وابسته شده است.
این ماجرا فقط دربارهٔ اپل و هند نیست، بلکه دربارهٔ سؤالی بزرگ‌تر است: آیا شرکت‌های فناوری می‌توانند در جهانی پر از دستورهای سیاسی و تهدیدهای تجاری، به استقلال واقعی دست یابند؟ در جهانی که هر تصمیم تجاری ممکن است با یک توییت یا یک جمله به بحران بدل شود، مرز میان سیاست و بازار چقدر ناپیداست؟
5858
