چرخش به چپ در فرانسه/ کدام سناریوها محتمل است؟

رسول سلیمی: رای دهندگان فرانسوی در حالی به ائتلاف چپ رای دادند که هیچ بلوک سیاسی غالبی در پارلمان وجود ندارد. این در حالی که اگرچه چنین پارلمانی در اروپا غیر معمول نیست اما فرانسه در تاریخ مدرن خود چنین پارلمانی را تجربه نکرده که در آن حزبی در اکثریت نباشد. این رویداد، فرانسه را وارد مذاکرات پرتنش برای تشکیل دولت جدید خواهد کرد. در این شرایط اتحاد میانه روها به رهبری امانوئل مکرون در دور دوم انتخابات روز یکشنبه برای مجلس ملی، دوم شد و حزب راست افراطی در رتبه سوم قرار گرفت. با مشخص شدن نتیجه انتخابات، مکرون می تواند تنها یک نام را پیشنهاد کند، اما این انتخاب نیاز به حمایت اکثریت پارلمانی دارد. او می گوید برای تصمیم گیری در مورد گام های بعدی خود صبر خواهد کرد.

در همین حال «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه با اشاره به نتایج انتخابات این کشور گفت «هیچکس پیروز نشد.» رئیس‌جمهور فرانسه در مطلبی که در یک رسانه محلی چاپ شده نوشت: «هیچکس در انتخابات پیروز نشد. هیچ کسی به تنهایی به اکثریت کافی دست پیدا نکرد. بلوک‌ها و ائتلاف‌هایی که از این نتایج بیرون آمدند، همگی اقلیت هستند.»

نشریه پولتیکو در این خصوص با اشاره به نتایج حاصل‌شده در انتخابات پارلمانی فرانسه نوشت که ظاهرا اظهارات مکرون تا حدی درست است. پس از برگزاری دور دوم انتخابات زودهنگام فرانسه در تاریخ ۷ ژوئیه (۱۷ تیر)، رای‌دهندگان فرانسوی شکست بزرگی را به حزب راست‌افراطی «اجتماع ملی» متعلق به «مارین لوپن» تحمیل کردند؛ شکستی که با توجه به نتایج نظرسنجی‌ها و هم‌چنین دور اول انتخابات در ۳۰ ژوئن غافلگیرکننده بود.

همچنین در این دور از انتخابات «ائتلاف با هم» که یک گروه میانه رو به رهبری امانوئل مکرون و ائتلاف راست‌گرای اجتماع ملی به رهبری مارین لوپن متشکل از گروه‌های چپ و سبزها در رده‌های بعدی قرار گرفتند. پیروزی چپ‌گرایان در این انتخابات، حکایت از ایجاد رویکردها و سیاست‌های جدید در فرانسه دارد که با نگاه جریان‌های میانه‌رو و راست‌های افراطی متفاوت است.

از این رو ممکن است هفته ها گفتگو و ائتلاف سازی بالقوه برای رسیدن به یک دولت و نخست وزیر طول بکشد. پارلمان فرانسه در حال حاضر تقریبا به سه بلوک تقسیم شده است. در این میان مانیفست سیاسی ائتلاف چپ شامل محدود کردن قیمت کالاهای ضروری مانند سوخت و مواد غذایی، افزایش حداقل دستمزد، معکوس کردن افزایش سن بازنشستگی به ۶۴ سال و اعمال مالیات بر ثروت بود که مورد اقبال عمومی قرار گرفت. نکته کلیدی در دور نهایی انتخابات، قدرت تجدید سنت فرانسوی شناخته شده تحت عنوان “جبهه جمهوری خواه” بود که در آن رای دهندگان از همه سلایق در رای گیری برای جلوگیری از قدرت گرفتن راست افراطی با هم متحد شدند.

پیروزی چپ‌گرایان به نوعی یک تحول در فضای سیاسی فرانسه محسوب می‌شود. در حوزه سیاست داخلی چپ‌گرایان بر افزایش اعمال مالیات و کاهش قدرت رئیس‌جمهور به نفع قوه مجلس و قوه مقننه و تسهیل قانون مهاجرت تمرکز دارند. در عین حال مرکز ثقل برنامه‌های انتخاباتی، سیاست‌های مهاجرتی بوده است، موضوعی که یکی از چالش‌های اتحادیه اروپا در سطح کلان محسوب می‌شود. راست‌های افراطی و میانه‌روها خواستار اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه و محدودیت آفرین علیه مهاجرت هستند، اما چپ‌گرایان سیاست درهای باز و ساماندهی مهاجرین را در نظر دارند.

در حوزه سیاست خارجی نیز میانه‌روها بیشتر خواستار تشریک مساعی فرانسه با آمریکا و اتحادیه اروپا هستند. این در حالی است که راست‌گرایان خواستار نزدیکی به روسیه و تعامل‌سازی بین ناتو و مسکو هستند. چپ‌گرایان در عین اینکه خواستار وجه مستقل فرانسه در سطح جهانی هستند و به ویژه در موضوعات جاری خواستار تشکیل کشور فلسطینی، قطع حمایت فرانسه از اسرائیل و حل دیپلماتیک جنگ اوکراین هستند.

کارشناسان مسائل فرانسه می گویند وزارت کشور فرانسه پس از انتخابات روز یکشنبه در حال آماده شدن برای مشکلات بیشتر است و بنا به گزارش ها آماده است تا حدود ۳۰ هزار افسر پلیس را در سراسر فرانسه مستقر کند. گزارش شده است که وزیر کشور فرانسه گفته است که ۵۰۰۰ پلیس در پاریس و مناطق اطراف ان در حال انجام وظیفه خواهند بود تا “اطمینان حاصل شود که راست افراطی و چپ رادیکال از این وضعیت برای ایجاد هرج و مرج استفاده نمی کنند. ” کارشناسان سیاسی بر این باورند که فضای هیجان زده فعلی زمینه ساز ناآرامی های مدنی بیشتر است.

در همین راستا چند سناریوی کوتاه مدت در فرانسه محتمل است. سناریوهای احتمالی شامل یک دولت اقلیت چپ به رهبری بخش هایی از چپ یا راست افراطی یا یک دولت تکنوکراتیک منصوب شده توسط مکرون خواهد بود. ائتلاف چپ گرا برای تشکیل دولت در موقعیت قطبی قرار دارد اما این امر مستلزم مذاکره با بلوک میانه رو در فرانسه است. برخی در احزاب چپ میانه نیز تمایل خود را برای مذاکره برای کمک به تشکیل اکثریت در پارلمان نشان داده اند.

در این شرایط اگر هیچ ائتلافی تشکیل نشود، یک دولت تکنوکراتیک از کارمندان دولتی که توسط مکرون منصوب می شوند، ممکن است مسئولیت را بر عهده بگیرد. چنین دولتی تنها قوانین ضروری مانند بودجه را بدون تصویب تغییرات اساسی، از جمله اصلاحات مالی، تصویب می کند.

اما چه چیزی باعث شد مکرون در وهله اول خواستار برگزاری انتخابات پارلمانی شود؟ تصمیم غیرمنتظره مکرون برای برگزاری انتخابات فوری پارلمان پس از آن صورت گرفت که او در دوره انتخابات ۲۰۲۲، نتوانست اکثریت پارلمانی را به دست آورد و تصویب لوایح خاص با مشکل مواجه شد. برای تصویب لوایح بحث برانگیزی مانند اصلاحات بازنشستگی، مکرون مجبور شد تا انتخابات زود هنگام پارلمان را برگزار کند. موضوعی که خشم احزاب مخالف و افکار عمومی را برانگیخت و پیروزی چپ ها را به دنبال داشت.

311213