فاخره بهبهانی: دکتر نسرین مویدنیا، متخصص علوم و صنایع غذایی در گفتوگو با یولن میگوید: محصولات فوقفرآوریشده که امروزه اغلب عامل بروز کبد چرب، افزایش چربی و فشار خون هستند، چه صنعتی، چه فستفود یا حتی خانگی، برای فریب ذائقه و تحریک سیستم پاداش مغز ما طراحی شدهاند. این وضعیت باعث شده بسیاری از افراد غذاهای طبیعی و سالم را «بیمزه» یا «کسلکننده» بدانند. اما خبر خوب این است که، طبق شواهد علمی، ذائقه ما انعطافپذیر و بهراحتی قابل تربیت مجدد است، فقط نیاز به شناخت اصول و صبر و مداومت دارد. پ
هر ۱۴ روز جوانههای چشایی بازسازی میشوند
جوانههای چشایی ما که مسئول درک طعمها هستند، هر ۱۰ تا ۱۴ روز یکبار کاملاً بازسازی میشوند. این سلولها دائماً نو شده و قابلیت سازگاری با محیط جدید را پیدا میکنند. یعنی با کاهش موقت مصرف غذاهای شدیداً طعمدار، سلولهای چشایی تازه، حساسیت بالاتری به طعمهای ملایمتر پیدا میکنند. در نتیجه، طعم طبیعی میوهها، سبزیجات بخارپز یا خوراک خانگی سالم، پس از چند هفته بسیار خوشایندتر درک میشود و برعکس، خوراکیهای پرچرب و شیرین قبلی، حالا ممکن است آزاردهنده به نظر برسند.
اما تربیت ذائقه تنها به زبان محدود نمیشود؛ اینجا مغز نیز نقش بزرگی دارد. مغز انسان با «انعطافپذیری عصبی» خود، میتواند تجربههای جدید را جایگزین عادتهای قدیمی کند. با تکرار تجربه طعم غذاهای سالم و طبیعی، مغز آنها را بهعنوان گزینههای مطلوب ثبت و ترجیح میدهد. به همین دلیل، بسیاری افراد، پس از سالمخوری، دیگر از فستفودهای چرب یا نوشیدنیهای بسیار شیرین لذت نمیبرند؛ زیرا مغزشان دیگر این طعمها را پاداشدهنده نمیداند.
میکروبیوم روده هم تأثیرپذیری دارد
شگفتانگیزتر اینکه میکروبیوم روده یعنی مجموعه باکتریها در دستگاه گوارشمان نیز ترجیح طعمی ما را تحت تأثیر قرار میدهند. این باکتریها، با تغذیه از غذاهای پرفیبر، طبیعی و تخمیری، موادی تولید میکنند که بر سیگنالهای سیری، اشتها و خلقوخو اثرگذارند. پژوهشها نشان دادهاند که ترکیب میکروبیوم در مصرفکنندگان غذاهای سالم تغییر کرده و اینگونه تمایل آنها به غذاهای فوقفرآوریشده کاهش مییابد.
پس با این توضیحات علمی، ذائقه قابل تغییر است و بدن و مغز ما نیز از این تغییر استقبال میکنند. برای شروع، کافیست از همین امروز قدمهای سادهای را برداریم. به تدریج مصرف شکر، نمک و چربیهای ناسالم را کاهش دهیم، چای را کمقندتر بنوشیم، نمک سفره را برداریم، در یک وعده، یک ماده سالم و خانگی مانند سبزیجات بخارپز، نان سبوسدار یا ماست ساده را جایگزین غذایی فوقفرآوریشده کنیم و همیشه یک میانوعده سالم همراه داشته باشیم. از طعمدهندههای طبیعی چون سبزیهای معطر استفاده کرده و آب یا دمنوش را جایگزین نوشیدنیهای شیرین کنیم و به غذاهای سادهتر و کمتر فرآوریشده روی بیاوریم. مطمئناً با چنین رویهای، پس از چند هفته، تغییری شگفتانگیز در ترجیحات غذایی خود احساس خواهیم کرد.
در کنار این اقدامات، آبرسانی کافی و مدیریت استرس نیز در تربیت ذائقه مؤثرند. کمآبی باعث کاهش حساسیت چشایی و تمایل به طعمهای شدید میشود. استرس مزمن نیز ما را به غذاهای ناسالم سوق میدهد. بنابراین حفظ تعادل روانی و فیزیکی، بخش مهمی از مسیر سالمخوری و لذتبردن از آن است.
۴۷۲۳۲
