غزال زیاری: شرکت SpaceX تا امروز بیش از ۹۰۰۰ ماهواره به مدار زمین پرتاب کرده و اکثر این ماهواره‌ها همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. بدین ترتیب می‌توان گفت که شرکت اسپیس ایکس، تحت مدیریت ایلان ماسک در حال حاضر کنترل بیش از ۶۰ درصد از تمام ماهواره‌های فعال در مدار زمین را در اختیار دارد.
این در حالی است که اسپیس‌ایکس در حال تلاش برای پرتاب ده‌ها هزار ماهواره دیگر به مدار زمین است تا بتواند خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) را در سراسر جهان گسترش داده و بهبود ببخشد؛ در این بین، بسیاری از منتقدان بر این باورند که وجود این تعداد ماهواره در مدار زمین ممکن است تأثیرات مخربی بر علم نجوم داشته و حتی منجر به برخوردهای فاجعه‌بار در مدار زمین شود.
شکایت از رقیب!
با مدنظر داشتن این اطلاعات، قطعاً از خواندن این خبر حیرت‌زده خواهید شد؛ شاید باورش سخت باشد اما اخیراً شرکت اسپیس‌ایکس، نامه‌ای به کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FCC) ارسال کرده و از شرکت AST SpaceMobile، یک استارتاپ مستقر در تگزاس آمریکا که قصد دارد رقیب استارلینک باشد، شکایت کرده است؛ دلیل این شکایت چیست؟ تلاش این شرکت برای پرتاب تعداد زیادی ماهواره به مدار زمین.
اسپیس‌ایکس در این نامه، AST را متهم کرده که در ارزیابی‌هایش “نقاط ضعف و تناقض‌های مهمی” دارد و خطرات برخورد ماهواره‌هایش با دیگر اشیای مداری را به درستی در نظر نگرفته است.
در بخشی از این نامه می‌خوانیم: «AST خطر برخوردهای احتمالی را دست‌کم گرفته و فرض کرده ماهواره‌های غیر فعالش حتی در صورت از دست دادن کنترل، در وضعیت مطلوب باقی می‌مانند. AST با نادیده گرفتن ریسک جدی تعداد اشیایی که باید از برخورد با آن‌ها اجتناب کرد، این پرسش را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند که آیا این شرکت واقعاً آماده مقابله با چنین خطراتی هست یا نه.»
SpaceX پا را فراتر گذاشته و مدعی شده AST حتی بررسی نکرده که آیا ماهواره‌هایش پس از بازگشت به جو زمین ممکن است جان انسان‌ها را به خطر بیندازند یا خیر.
از آن بدتر این است که اسپیس‌ایکس از FCC خواسته تا برنامه‌های پرتاب مجموعه ماهواره‌های AST را با دقت بررسی کند و درعین‌حال نسبت به “خطرات موجود برای پایداری فضا” هشدار داده است؛ موضوعی که از نظر بسیاری، با توجه به اینکه خود اسپیس‌ایکس بیش از نیمی از ماهواره‌های فعال مدار زمین را اداره می‌کند، نمونه آشکاری از تناقض‌گویی به نظر می‌رسد.
گرچه نگرانی‌های مربوط به ایمنی و پایداری مدار باید در اولویت هر اپراتور فضایی باشد، اما این شکایت SpaceX به نظر نوعی تلاش برای تضعیف رقابت در بازار اینترنت ماهواره‌ای تلقی می‌شود. به‌ویژه با در نظر داشتن این نکته که این شرکت سابقه‌ای طولانی در حذف رقبا به‌ویژه در روند تخصیص قراردادهای ناسا دارد.
از همین رو چندان عجیب نیست که دو شرکت بزرگ اسپیس‌ایکس و AST سال‌هاست که در مورد قوانین مربوط به امواج رادیویی کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا درگیر نزاع و بحث هستند. پارسال شرکت AST، اسپیس‌ایکس را به استفاده از “تاکتیک‌های ضد رقابتی” متهم کرد و آن را یک “سهام میم” (شرکتی که رشد قیمتی‌اش ناشی از هیجانات اینترنتی است) خواند.
در بخشی از نامه‌ای که AST سال گذشته برای کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا ارسال کرده بود می‌خوانیم: «تلاش SpaceX برای ارعاب و اعمال فشار بر رقبا، نهادهای نظارتی و اپراتورهای مخابراتی خود نوعی رفتار ضد رقابتی است و تلاشی است برای سرپوش گذاشتن بر ضعف‌های فنی سیستم خودش.»
نگرانی منجمان و محققان
فارغ از اینکه رفتار SpaceX متناقض به نظر می‌رسد یا خیر، برخی از نگرانی‌های مطرح شده واقعاً موجه و منطقی هستند.
ماهواره‌های BlueBird شرکت AST از ماهواره‌های Starlink به‌مراتب بزرگ‌تر هستند و هرکدام از آن‌ها با آرایه‌ای به‌اندازه یک زمین تنیس باز می‌شوند که همین موضوع آن‌ها را به‌شدت درخشان و قابل‌مشاهده با چشم غیرمسلح می‌کند.
ماهوارهٔ آزمایشیBlueWalker 3 این شرکت آن‌قدر نورانی است که به یکی از درخشان‌ترین اجرام آسمان شب تبدیل و با واکنش شدید جامعه نجوم روبه‌رو شده است.
درمجموع، هردوی این شرکت‌ها مسئولیت سنگینی دارند تا مطمئن شوند فعالیت‌هایشان مزاحم مشاهدات نجومی نخواهد شد و از این مهم‌تر، مانع بروز یک واکنش زنجیره‌ای فاجعه‌بار در مدار زمین شوند؛ آن‌هم در شرایطی که فضا روز به روز بیشتر از تجهیزات تجاری پر می‌شود.
منبع: futurism
۵۸۳۲۱
