طنازی طبیعت در قاب دوربین هنرمند برجسته یاسوجی

نوامبر 15, 2021

به گزارش یولن از یاسوج؛ عبدالخالق طاهری هنرمند عکاس اهل نورآباد ممسنی در خصوص هنرمند و عکاس برجسته کهگیلویه و بویراحمدی و آثار وی به ویژه کتاب عکس «رویا در بیداری» چنین آورده است: بیش از دو دهه است که سید محمد حسینی با دوربین خود ما را به دیدن چشم اندازهای زیبای استان کهگیلویه و بویراحمد می‌برد.

اگر کتابهای نفیس «نگارین گلشن»، «سیسخت، شهر برف و آفتاب» ، «رویای سرزمین چهار فصل»، «کهگیلویه و بویراحمد، سرزمین ناشناخته‌ها» را دیده باشید، بیشتر عکسهای او از جنگلهای بلوط و پوشش گیاهی زاگرس و رشته کوه دنا هستند.

عکسهای کتاب پیش رو نیز به طبیعت استان و نگاهی ویژه، به کوهستان دنا و جنگلهای بلوط و گیاهان آن در چهار فصل سال دارد.

این عکسها، جدای از معرفی چشم‌اندازهای زیبا و جاذبه‌های طبیعی و بومگردی استان، ارزشهای دیگری هم دارند: همه آنها اسنادی تصویری از اوضاع طبیعی روزگار ما هستند.

نگاه من به عکسهای چشم نواز کتاب «رویا در بیداری»، ناخودآگاه همراه با آه و حسرتی نیز همراه است. شاید این مشکل کسانی باشد که دیدن کشتزارهای گندم در میان جنگلهای طبیعی، برایشان آزار دهنده است.

دیدن تک درخت بلوطی که بر گُرده تپه‌ای تنها ایستاده، یا در دشتی تَک افتاده است، خبر از غیاب درختانی به خاک افتاده می‌دهد و جنگلی که دیگر نیست.

با این همه دلیلی نمی‌شود آن عکسها زیبا نباشند با نگاهی عکاسانه، قاب‌بندی و قرار گرفتن اجزا و عناصر بصری در کادر، استفاده از لکه‌های رنگ و خطوط موجود در عکس‌ها، ترکیبی گرافیکی و زیبا دارند.

بافِه‌های زرین گندم در زمین قهوه‌ای رنگ، لکه‌های درشت سبز درختان بلوط، شیار شخمها در دامنه‌ی تپه‌ها، سبزی خوشرنگ جوزارهایی که تپه‌ها را پوشانده، همه و همه دارای ارزشهای بصری در ترکیب‌بندی هستند.

اما اینها نشانه‌هایی از روند پرشتاب نابودی خاک و جنگل و چشمه‌زارها هستند. این شیارهای خوشخط، خاک هزاران هزار ساله زاگرس را به دره‌های پایین دست می‌برند و رودهای ماربُر و مارون و خرسان آنها را با خود به دریا می‌ریزند.

شخم زدن زمین‌های شیبدار و از میان رفتن پوشش گیاهی و جدا افتادن و فاصله‌ی میان درختان جنگلی، فرمهای هندسی جذابی در تصویر ایجاد کرده‌اند اما یکسویه دیدن این زیباییها، «برق را در خرمن مردم تماشاکردن» است.

اینها زیبایی‌های چشم نوازی هستند، زیبایی‌هایی که چندان طبیعی نیست. سید محمد حسینی یک عکاس و دوستدار طبیعت است. او با نشان دادن زیبایی‌ها، پیام و هشدار دیگری هم به ما می‌دهد.

چنانچه خواهید دید موضوع کتاب طبیعت بکر کهگیلویه و بویراحمد است و در عکسهای او هیچ زن و مردی دیده نمی‌شود، اما حضور پر رنگ آدمی در بیشتر جاها به روشنی دیده می‌شود حضوری که بکارت طبیعت را نشانه گرفته و زخمهای آن بر تن زمین دیده می‌شود.

این عکسها به ما می‌گویند که باید فکری برای طبیعت کرد، و همچنین فکری برای روستاییانی کرد که نانِ ناچیز سفره‌شان از گندمی است که در شیار تپه‌های پرشیب و در خَراشهای زیر اَشکوب جنگلهای ارزشمند بلوط بار می‌دهد.

چیز دیگری که برای عکاسان و اهل فن می‌تواند جالب و شنیدنی باشد این است که همه عکس‌های کتابهای محمد حسینی، از دهه‌ گذشته تا کتاب حاضر، با دوربین آنالوگ 6 در 6 و روی اسلاید گرفته شده‌اند.

شاید عکاسان جوان ندانند که کار با دوربین‌های آنالوگ و به ویژه قطع متوسط، چندان آسان نیست و جدای از ذوق و نگاه هوشمند و زیباشناسانه، نیاز به دانش فنی بالایی دارد که شامل شناخت ابزار، شناخت مواد، اپراتوری و توان استفاده از ابزار، و همچنین دانش نورخوانی درست و دقیق است.

این روزها عکاسی بسیار آسان شده و جدای از دقت بالای ابزار و امکانات تمام خودکار دوربین‌ها، شما فورا می‌توانید نتیجه عکس خود را ببینید و اگر فرصت داشته باشید، دهها عکس دیگر، با تغییر زاویه و میزان نوردهی از موضوع پیش رو بگیرید.

به آسانی می‌توانید عکسهای پانوراما گرفته و یا از امکان HDR برای رسیدن به بالاترین دامنه نوردهی دلخواه برسید.

از سوی دیگر عکاسان با نرم‌افزارهای رایانه‌ای امکان حذف جزئیات اضافی در قاب، و دادن رنگ و لعاب دلخواه (که گاه اغراق‌آمیز و عامه‌پسند می‌شود) را دارند؛ اما وجود اسلاید یا نگاتیو به عنوان سندی معتبر، اجازه کمتری به عکاس برای دستکاری واقعیت پیش رو می‌دهد از این رو عکسهای آنالوگ ارزش اسنادی بیشتری دارند چراکه دستکاری آنها بسیار دشوار است.

کار عکاسی سید محمد حسینی زمانی ارزشمندتر می‌شود که بدانیم در پانزده سال گذشته، هر سال امکان خرید مواد خام و ظهور اسلاید و اسکن آنها دشوارتر و بسیار گرانبهاتر شده‌اند اما او پیگیر و متعصبانه، همه سختیها و دشواری‌ها را به جان خریده و همچنان با دوربین آنالوگ “هاسلبلاد” خود، که همه تنظیمات آن دستی است، این عکسها را گرفته و می‌گیرد.

در عکاسی آنالوگ بدلیل گران بودن مواد خام و هزینه‌های ظهور شما امکان گرفتن چندین عکس از یک موضوع را ندارید و از سوی دیگر چند روز بعد و زمانی دستاورد تلاشتان را می‌بینید، که شاید فرسنگها از آنجا دور شده‌اید.

در سالهای گذشته با تعطیل شدن لابراتوارهای عکاسی آنالوگ، بیشتر عکاسان، ظهور اسلاید را هم با راه‌اندازی یک لابراتوار کوچک در حمام خانه انجام می‌دهند.

همانگونه که گفته شد همه اینها نیاز به دانش فنی بالایی دارد و سید محمد حسینی بخش بزرگی از این توانمندی‌های فنی را، از عکاسی تا ظهور، مدیون آموزش‌های بی‌دریغ و راهنمایی‌های جناب آقای خسرو گودرزی است.

خسرو گودرزی که از نخستین عکاسان حرفه‌ای منطقه ماست، به گردن من و بسیاری دیگر از عکاسان هم نسل ما در بویراحمد و ممسنی حق بزرگی دارند.

خانه، لابراتوار و استودیوی عکاسی ایشان، پایگاهی برای ما شهرستانی‌های به پایتخت رفته بود و حضور پرمهرشان قوت قلب و پشتوانه‌ای در تهران بزرگ بود.

همه ما، دست کم از راهنمایی و مشاوره ایشان برای خرید تجهیزات، مواد خام، کارهای لابراتواری و یا امانت گرفتن دوربین و لنز و دیگر ابزار و آموزش فنی عکاسی بهره برده‌ایم.

بنابراین سپاسگزار قدرشناسیِ سید محمد حسینی در حق استاد پیشکسوت عکاسی خود هستیم، و همچنین سپاسگزار دو دهه تلاش او برای ثبت میراث‌های طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد و زاگرس هستیم.