«روی» سپید به جای «نفت» سیاه/ ایران بدون نفت چطور ثروتمند می‌شود؟
«روی» سپید به جای «نفت» سیاه/ ایران بدون نفت چطور ثروتمند می‌شود؟
گروه تاریخ یولن ـ امین رحیمی: اقتصاد ایران رازهای نهانی دارد که از چشم عموم پنهان است؛ اعداد و ارقامی عجیب در اقصاد این کشور بزرگ هست که برای خیلی‌ها اصلا تصورش هم دشوار است؛ چه برسد به اینکه باور کنند که واقعا چه خبر است!
آنچه جلوی چشم است، این است که ایران با تولید ناخالص داخلی ۶۵۰ میلیارد دلاری در میان کشورهای جهان در رتبه ۲۲ قرار گرفته است و اقتصادش در سال ۱۴۰۰ بودجه‌ای برابر ۲۸۸۲ هزار میلیارد تومان دارد، اما اصل ماجرا جایی دیگر است؛ میزان منابع طبیعی و توان انسانی و ظرفیت‌های اقتصادی ایران برای کارشناسان اقتصادی هم حیرت‌انگیز است.
حالا بگذریم از بخش صنعت ایران که در حوزه مواد غذایی، صنایع فولاد و صنایع الکتریکی و الکترونیکی در خاورمیانه مشهور است و بگذریم از صنایع دستی ایران که نادره جهان است و همین الان هم ۲ میلیون شاغل دارد و بگذریم از گردشگری کشوری که بنا به ارزیابی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) رتبه ۱۰ جاذبه‌های تاریخی و باستانی و رتبه ۵ جاذبه‌های طبیعی را در میان کشورهای جهان دارد و بگذریم از شرکت‌های دانش‌بنیان و ارزیابی‌های بین‌المللی که نشان می‌دهد نرخ رشد علمی ایران ۱۱ برابر نرخ رشد میانگین جهانی است و بعد از همه این‌ها فقط برای نمونه بپردازیم به حوزه‌های کشاورزی و معادن ایران تا ببینیم چه خبر است در این کشور و در این اقتصاد.
به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل (فائو)، ایران در تولید ۲۲ محصول مهم کشاورزی جزو ۷ کشور برتر جهان است
جایگاه جهانی کشاورزی ایران
ایران در بخش باغداری و محصولات کشاورزی یکی از بزرگ‌ترین‌ها و بهترین‌ها در جهان است. این خاک که میراث کهن ایرانیان است از طلا بالاتر است و از گوهر والاتر؛ یک دانه را هزار دانه می‌کند و بابرکت و حاصلخیز است. دانش کشاورزی ایرانیان هم همیشه بوده و هست و نتیجه اینکه همین الان در تولید پسته، زرشک، زعفران و میوه‌های شفتی نظیر زردآلو رتبه یک دنیا را داریم و بنا به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل (فائو) در تولید ۲۲ محصول مهم کشاورزی جزو ۷ کشور برتر جهان هستیم. در تولید خرما، گیلاس، انگور، خیار، نخود، گردو، انجیر، طالبی، چای، هندوانه، گوجه فرنگی، پیاز و مرکبات نیز جزو ۷ کشور بزرگ تولیدکننده در دنیا هستیم و این نشانه‌هایی آشکار است از ظرفیت‌های فنی و تجربه کافی و موهبت‌های طبیعی خاک و اقلیم ایران.
گزارش‌های فائو باز هم گواهی می‌دهند به آینده کشاورزی ایران: «ایران با داشتن رتبه پنجم تنوع اقلیمی در جهان، تولیدکننده و صادرکننده انواع سبزی و صیفی ازجمله خربزه، هندوانه، بادمجان، هویج، انواع کلم، انواع فلفل، کاهو، خیار، سیب‌زمینی، انواع سیر و انواع سبزیجات است و در تولید خرما در رتبه دوم جهان، در تولید هندوانه، گیلاس، خربزه و انواع ملون، سیب، انجیر و خیار در رتبه سوم، در تولید هندوانه در رتبه چهارم، در تولید گوجه‌فرنگی در رتبه هفتم، در تولید ادویه، نارنگی، لیمو، پرتقال و انواع کدو در رتبه هشتم و در تولید سیب‌زمینی و سیر در رتبه سیزدهم جهان قرار دارد…
ایران در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست. سرانه تولید میوه در دنیا ۸۰ کیلوگرم است و این رقم در ایران به ۲۰۰ کیلوگرم می‌رسد. همچنین در سال‌های مختلف ایران رتبه هشتم تا دهم دنیا را در تولید میوه در اختیار دارد».
در مجموع، آمارهای فائو نشان می‌دهد ایران در تولید ۶۸ محصول کشاورزی، زراعی و باغی، جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد. همه این‌ها را داریم و حالا چه می‌خواهیم؟ برنامه‌ای بزرگ‌تر و بهینه‌تر برای رونق بیشتر کشاورزی و باغداری و البته مدیریت و توسعه منابع آب و حفظ سلامت خاک.
ایران بیش از ۷ درصد ذخایر معدنی دنیا را در اختیار دارد و ازنظر ذخایر معدنی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا و نخستین کشور خاورمیانه است
دروازه معادن غرب آسیا
در بخش معادن که اقتصاددانان آن را بهترین جایگزین برای اقتصاد نفتی می‌دانند، ایران همین الان نهمین تولیدکننده آهن، چهارمین تولیدکننده سیمان، دومین تولیدکننده پرلایت و پنجمین تولیدکننده باریتین است. سراسر شمال و مرکز ایران نیز پر از معادن انواع مرغوب سنگ‌های ساختمانی است؛ از مرمر تا گرانیت و تراورتن. همین الان صادراتمان باید بیش از ۲۰ درصد کل بازار جهانی سنگ ساختمانی باشد، ولی کمتر از ۲ درصد است.
معادن دیگر هم در ایران تا دلتان بخواهد هست؛ ایران بیش از ۷ درصد ذخایر معدنی دنیا را در اختیار دارد و ازنظر ذخایر معدنی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا و نخستین کشور خاورمیانه است. در خاک گران‌بهای ایران معادن عظیم مس، سرب، روی، منگنز، کرومیت، نیکل، کبالت، و گوگرد منتظر استخراج هستند.
آمار و ارقام که بخواهیم خلاصه‌اش این می‌شود که ایران ۷۰ نوع ماده معدنی غیرنفتی با ۴۰ میلیارد تن ذخایر کشف‌شده و ۵۷ میلیارد تن ذخایر بالقوه دارد. با این حال سهم بخش معدن در اقتصاد ایران یعنی در تولید ناخالص داخلی به جای اینکه خیلی خیلی زیاد باشد، کم است و فقط حدود یک درصد است! در واقع از همان ۷۰ ماده معدنی در خاک ایران الان فقط حدود ۲۰ نوع ماده معدنی استخراج و فرآوری می‌شوند و بی‌دلیل نیست که کارشناسان اقتصادی بین‌المللی می‌گویند ایران با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق برای استخراج معادن در آینده نزدیک، بهشت سرمایه‌گذاری معدنی و دروازه معادن غرب آسیا خواهد شد.
ایران بیش از ۱۱ درصد ذخایر معدنی فلز روی در دنیا را دارد؛ «روی» چهارمین فلز پرکاربرد دنیاست
کارستان معادن برای اقتصاد ایران
از نظر زمین‌شناسی، ایران روی کمربند آهن، روی، سرب و مس قرار دارد و فقط یک نمونه‌اش اینکه ایران غنی‌ترین معادن فلز روی و بیش از ۱۱ درصد ذخایر معدنی این فلز در دنیا را دارد و در واقع با سرمایه‌گذاری کافی در حوزه استخراج و فرآوری این فلز، روی می‌تواند نفت باشد برای اقتصاد ایران؛ روی سپید به جای نفت سیاه! همین الان در دنیا این‌طوری است که روی پس از آهن و آلومینیوم و مس، چهارمین فلز پرکاربرد است و در تولید آلیاژهای متنوعی از جمله برنج و فولاد گالوانیزه نیز استفاده می‌شود.
همین امروز، وضعیت معادن ایران این‌گونه است که به‌گفته رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران «در کشور ۱۱ هزار پروانه بهره‌برداری برای معادن صادر شده است که از این تعداد حدود ۵۷۰۰ معدن فعال است… علل اصلی فعال‌نبودن معادن در ایران مشکلات مالی، کمبود تجهیزات و ماشین‌آلات و نیز مشکلات مربوط به بازار است… صنایع معدنی مصرف‌کننده محصولات معدنی نیز به اندازه این حجم تولیدات توسعه نیافته و به همین علت بخشی از ظرفیت معدن کشور غیرفعال شده است».
از سوی دیگر کارشناسان حوزه صنایع معدنی که بررسی می‌کنند، می‌بینند همین معادن چه کارستانی می‌توانند برای اقصاد ایران باشند؛ «اگر به‌طور متوسط در هر معدن ۵۰ نفر کار کنند با فعالیت معادن غیرفعال‌شده ایران و با آغاز استخراج از معادن جدید با حجم بزرگی از تقاضا برای نیروی کار و در نهایت جهش تولید و اشتغال و افزایش ثروت مواجه خواهیم شد».
اقتصاد ایران چنین است و البته این‌ها فقط بخش کوچکی از ظرفیت‌های اقتصاد ایران است؛ ظرفیت‌های بیشتری هم هست در هوش و دانش و نبوغ ایرانی‌ها در حوزه فناوری و نوآوری و تولید و صنعت.
انتهای پیام/
