ترجیع‌بند پرتکرار آمریکا درباره مذاکرات: «چند هفته بیشتر فرصت نیست»
ترجیع‌بند پرتکرار آمریکا درباره مذاکرات: «چند هفته بیشتر فرصت نیست»
به گزارش گروه بین‌الملل یولن، «جنیفر ساکی»، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری شامگاه چهارشنبه بار دیگر ترجیع‌بند سخنان مقام‌های کشورهای غربی درباره مذاکرات وین را تکرار کرد و گفت که تنها چند هفته برای توافق فرصت باقی است.
جنیفر ساکی در جمع خبرنگاران مدعی شد پیشرفت‌های هسته‌ای ایران موجب خواهد شد طی چند هفته آینده بازگشت به برجام برای طرف آمریکایی غیرممکن شود.
سخنگوی کاخ سفید تصریح کرد: «گفت‌وگوهای ما با ایران در خصوص بازگشت دوجانبه به اجرای برجام به نقطه حساس رسیده است. توافقی که نگرانی‌های بنیادین همه طرف‌ها را رفع می‌کند در دسترس قرار گرفته، اما اگر این توافق در هفته‌های آتی حاصل نشود، پیشروی‌های ادامه‌دار ایران بازگشت به برجام را برای ما دشوار خواهد کرد.»
ادعاهای کاخ سفید در حالی صورت گرفته که تعیین ضرب‌الاجل‌های ساختگی یکی از تاکتیک‌های ضلع غربی مذاکرات وین در ماه‌های گذشته برای تحت فشار قرار دادن تیم ایران بوده، حال آنکه شواهد مختلفی نشان می‌دهند ضعف تصمیم‌گیری در طرف‌های غربی به خصوص آمریکا عامل حرکت کند مذاکرات بوده است.
از زمان آغاز نخستین دور مذاکرات وین در دولت آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در آذرماه سال جاری مقام‌های کشورهای غربی و جریان رسانه‌ای همسو با آنها چندین موعد برای بسته شدن پنجره مذاکرات تعیین کرده اما با نزدیک شدن به هر یک از آن موعدها آن را چند هفته به عقب‌تر انداخته‌اند.
پایان سال ۲۰۲۱، اوایل فوریه، اواسط فوریه، آخر فوریه و …؛ اینها تنها چند مورد از ضرب‌الاجل‌هایی هستند که مقام‌های غربی برای اتمام مذاکرات وین تعیین کرده اما به هیچ‌یک پایبند نمانده‌اند.
در تازه‌ترین مورد، شبکه خبری سی‌ان‌ان امروز چهارشنبه (۹ فوریه/ ۲۰ بهمن) به نقل از یک مقام آمریکایی، آخرین موعد برای حصول توافق را «آخر ماه فوریه» سال جاری ذکر کرد. (جزئیات بیشتر).
تا قبل از این ضرب‌الاجل، یک مقام آمریکایی روز ۲۷ دی‌ماه در گفت‌وگو با روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گفته بود که پنجره مذاکرات هسته‌ای با ایران «اواسط ماه فوریه» بسته خواهد شد. (جزئیات بیشتر) .
باز هم قبل‌تر از آن، پایگاه خبری پولیتیکو به نقل از مقام‌های غربی نزدیک به مذاکرات وین نوشته بود که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. (جزئیات بیشتر).
پایان سال میلادی ۲۰۲۱ ضرب‌الاجل دیگری بود که مقام‌های آمریکایی و سه کشور اروپایی در هفتمین دور مذاکرات وین به عنوان نقطه اتمام دیپلماسی با ایران مطرح کرده بودند. (جزئیات بیشتر).
مسئله ضرب‌الاجل‌های ساختگی آمریکا به تازگی مورد توجه یک اندیشکده یهودی قرار گرفت. این اندیشکده به ۲۷ جمله مقام‌های آمریکایی درباره کوتاه‌بودن زمان در مذاکرات از ژانویه ۲۰۲۱ تا پایان ژانویه ۲۰۲۲ اشاره کرده و نوشته است: «به نظر می‌رسد زمان مذاکرات هسته‌ای هرگز به پایان نمی‌رسد.» (جزئیات بیشتر).
عامل کندی مذاکرات؛ ایران یا آمریکا؟
پیام بین‌سطوری که آمریکایی‌ها از تأکید بر کوتاه بودن زمان در مذاکرات وین قصد القای آن را دارند این است که سرعت گفت‌وگوها تابع اقداماتی است که ایران بایستی انجام دهد. حال آنکه از شواهد متعدد دیگر اینطور برمی‌آید که آمریکایی‌ها اصلی‌ترین عامل وقت‌کشی در گفت‌وگوها بوده‌اند.
اختلافات داخلی میان دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در خصوص برجام و الزام واشنگتن به گزارش‌دهی درباره روند گفت‌وگوها به رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را می‌توان یکی از اصلی‌ترین دلایل کش‌دار کردن مذاکرات از سوی آمریکا دانست. ویژگی‌های شخصیتی «جو بایدن» را نیز باید عاملی دانست که به ضعف او در حل و فصل این مشکلات دامن زده است.
یک کارشناس مسائل منع اشاعه هسته‌ای درباره اینکه چرا بایدن در ماه‌های نخست ورودش به کاخ سفید آمریکا را وارد برجام نکرده می‌گوید او “آدم بزدلی است.
«جفری لوئیس»، کارشناسان مسائل منع اشاعه هسته‌ای در آمریکا در مصاحبه‌ای با پایگاه «ام‌اس‌ان‌بی‌سی» درباره اینکه چرا بایدن در بازگشت به برجام تعلل کرده می‌گوید: «او آدم بزدلی است. او در ماه‌های آغازین ورود به کاخ سفید از تبعات این کار بیم داشت و نگران بود مبادا اینطور به نظر برسد که قصد دارد به ایران امتیاز بدهد.»
گفته می‌شود بایدن به خصوص در نخستین ماه‌های ریاست‌جمهوری‌اش نگران آن بوده چنانچه مخالفان برجام در مجلس سنا، به خصوص «باب منندز»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا را تحریک کند ممکن است در فرایند تأیید صلاحیت اعضای کابینه‌اش با مشکل مواجه شود و به همین جهت ترجیح داده تصمیم‌گیری درباره توافق را به آینده موکول کند.
نشانه‌های این رویکرد را از اظهارات مقام‌های دولت بایدن در جلسات تأیید صلاحیتشان در مجلس سنا نیز می‌توان دریافت. مثلاً «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه فعلی دولت بایدن که هر از چندگاهی ترجیع‌بند کوتاه بودن زمان برای توافق در وین را تکرار می‌کند در جلسه تأیید صلاحیتش خطاب به سناتورهایی که از او درباره برجام سوال می‌کردند گفت که آمریکا با بازگشت به این توافق فاصله زیادی دارد.
این موارد را می‌توان نشان‌دهنده این دانست که تصمیم برای کش‌دار کردن زمان بازگشت به برجام عامدانه از سوی آمریکا گرفته شده اما این کشور اکنون در تلاش است مشکلاتش را به روی ایران فرافکنی کرده و تهران را مقصر عدم پیشرفت سریع گفت‌وگوها نشان دهد.
شواهد متعدد حاکی از آن هستند که واشنگتن ممکن است عامدانه تصمیم گرفته باشد ورود به برجام را به تعویق انداخته و به وقت‌کشی در مذاکرات وین روی آورده باشد.
از طرف دیگر، در دورهای قبلی مذاکرات وین، آن‌طور که حتی مقام‌های کشورهای اروپایی و آمریکایی خودشان هم اعتراف کرده‌اند پیشرفت‌های حاصل‌شده در بخش مربوط به تعهدات هسته‌ای ایران بیشتر از پیشرفت‌های مربوط به بخش‌های مربوط به رفع تحریمها بوده؛ مسئله‌ای که نشان می‌دهد حرکت رو به جلوی مذاکرات به انعطاف‌پذیری آمریکا در زمینه رفع تحریمها گره خورده است.
مقوله زمان و «رفع موثر» تحریمها
البته، در بحث بر سر زمان، مسئله نیز قابل انکار نیست که برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است؛ چرا که ایران در تلاش است برجام را از که از نخستین روزهای اجرایی شدن آن در اثر سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای تهران تبدیل شد در ریل یک توافق دوجانبه و متوازن قرار دهد.
در واقع، از منظر جمهوری اسلامی ایران، هر چند که رفع سریعتر تحریمها در اولویت قرار دارد اما اطمینان از «رفع موثر و واقعی» تحریمها نباید فدای «زمان» شود، آن هم با توجه به اینکه طرف غربی در ۶ سالی که از اجرای برجام گذشته نشان داده حاضر است با اهرم قرار دادن تمامی ابزارهای حقوقی و سیاسی خود اطمینان حاصل کند که چیزی غیر از رفع نمادین تحریمها عاید ایران نخواهد شد.
اگر برجام قرار است توافقی چندجانبه باشد -و نه قراردادی که بر اساس «بازی حاصل جمع صفر» طراحی شده- بایستی در بردارنده ساز و کارهایی برای تضمین برخورداری هر دو طرف از منافع وعده‌‌داده شده باشد.
برای طرف غربی چنین ساز و کارهایی از همان ابتدا وجود داشته و به صورت کمی و با جزئیات توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش شده است. برای ایران، اما تا کنون مکانیسمی برای راستی‌آزمایی پایبندی طرف مقابل به تعهداتش وجود نداشته و غربی‌ها هم نهایت سوءاستفاده را از این خلأ برده‌اند.
دلیل اصرار ایران بر ضرورت در نظر گرفتن دو مکانیسم «راستی‌آزمایی رفع تحریمها» و «تضمین برای ماندگاری برجام» همین است که غربی‌ها نتوانند رفتارهایی که از سال ۲۰۱۵ تا به حال داشته‌اند را تکرار کنند.
پر واضح است که پر کردن این خلأ زمان‌بر خواهد بود و طرف مقابل اگر دغدغه زمان دارد باید سریعتر دغدغه‌های ایران در این زمینه را رفع کند: اقدامی که تا کنون انجام نشده و به جای آن جنجال آفرینی‌های رسانه‌ای در دستور کار طرف‌های غربی قرار گرفته است.
انتهای پیام/
