افزایش افسردگی و اضطراب در جهان در پی بحران کرونا
افزایش افسردگی و اضطراب در جهان در پی بحران کرونا
به گزارش یولن، نخستین همایش ملی آسیب‌شناسی روانی کرونا و مداخلات روانی و اجتماعی ١٠ و ۱۱ شهریور ١۴٠١ با همکاری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا و با حضور محمد حاتمی رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و جمعی از مسئولان و اساتید دانشگاهی در سالن اجلاس وزارت کشور برگزار شد.
هیات علمی این همایش نیز روز شنبه ۱۲ شهریور با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: ورود کووید ۱۹ در اسفندماه سال ۱۳۹۸ به سرعت تبدیل به یک بحران ملی و جهانی شد، در مدت دو سال و نیم گذشته به دلایل مختلف از جمله محدودیت‌ها، قرنطینه، تحریم‌ها، ابهامات، انتظار آسیب ویروس، شایعات گسترده فضاهای مجازی، کاهش روابط فردی و اجتماعی، بروز مشکلات شغلی و مالی، تعطیلی کسب و کارها، تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس در مجموع مردم فشار روانی زیادی را تحمل کردند؛ این وضعیت بر همه ابعاد زندگی جامعه از جمله سبک زندگی، فرهنگ، سنت‌ها، روابط اجتماعی، خانوادگی و فردی، خواسته‌ها، نیازها و خلقیات اثرات انکارناپذیری گذاشته است. آسیب‌دیدگان، داغدیدگان سوگ کرونا، کادر درمان، بیماران زمینه‌ای، سالمندان، شفایافتگان و دانش آموزان به عنوان گروه‌های در معرض خطر درصد قابل توجهی از جامعه را تشکیل می‌دهند.
در این بیانیه آمده است: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که در سال نخست بحران کرونا، افسردگی و اضطراب در جوامع با افزایش ۲۵ درصدی روبه رو شده و پیش بینی می‌شود بار کلی اختلالات روانی در سال ۲۰۲۳ به ۱۵ درصد افزایش یابد.
این بیانیه می‌افزاید: براساس پیمایش ملی سلامت روان ایران هم در سال‌های قبل از کرونا ۲۳.۶ درصد افراد ۱۵ تا ۶۴ ساله دچار یک یا چند اختلال روانشناختی بوده اند. براساس نظر رسمی سازمان بهداشت جهانی نیز در سال جاری کرونا ۱۰.۷ درصد اختلالات روانی را در بین کل مردم دنیا افزایش داده و نتیجه‌گیری می‌شود ۳۴.۳ درصد مردم یعنی از چهار نفر یک نفر نیاز به خدمات فردی، روانشناختی و روانپزشکی دارند.
در این بیانیه آمده است: «براساس یافته‌های موجود، اضطراب ملی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته و این امر آرامش جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. در کنار اضطراب ملی، فعالیت‌های جمعی کاهش و تنهایی و افسردگی در جامعه افزایش یافته و به دلیل ابهامات، مشکلات معیشتی، شایعات، فضای مجازی افسار گسیخته و سیاه‌نمایی‌های غیرمعمول ناایمنی روانی در جامعه افزایش داشته است. دو سال قرنطینه و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و زندگی دیجیتالی در روند رشد جسمانی، شناختی، اجتماعی و هیجانی دانش آموزان اثرات منفی داشته است؛ از همه مهم‌تر دانش آموزان در سن هویت‌یابی با تاخیر هویت مواجه شده و این مساله آسیب‌زا خواهد بود.»
اعضای علمی نخستین همایش ملی آسیب‌شناسی روانی کرونا و مداخلات روانی و اجتماعی اعلام کرده‌اند: «کادر درمان، بیماران زمینه‌ای، دانش‌آموزان، سالمندان، آسیب‌دیدگان نیازمند توجه ویژه بوده و سایر اختلالات‌روانی همچون وسواس، خشونت، پرخاشگری، استرس پس از بحران و اختلالات روان‌تنی همچون قلبی عروقی، دیابت، دردهای بی مبنا واختلالات گوارشی افزایش چشم‌گیری دارند. آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد، طلاق، خشونت افزایش و در کنار آن کیفیت زندگی و نشاط اجتماعی و امید اجتماعی با کاهش روبه رو شده و وضعیت موجود با فروکش شدن ویروس کووید ۱۹ آسیب های روانی اجتماعی شدت بیشتری خواهند گرفت.»
به اعتقاد این اعضا، باید انجام پژوهش‌های کاربردی، بنیادی و کیفی به عنوان یک ضرورت ملی در دستور کار دانشگاه‌ها و ستاد ملی کرونا قرار گیرد، غربال‌گری سلامت روان و پرونده سلامت روان در سطح گروه‌ها، کارکنان دولت، نیروهای نظامی و انتظامی، دانش‌آموزان، اولیاء و مربیان و شهروندان برنامه ریزی و اجراء شود، آموزش سلامت روان مردم از طریق آشنا کردن آحاد مردم با نشانه ها، اختلالات روانی و آسیب‌های روانی_اجتماعی و آموزش کارکنان، معلمان، دانشجویان، دانش‌آموزان، شهروندان بر اساس بسته‌های آموزشی مورد نیاز جهت ارتقاء سلامت روان مورد توجه قرار گیرد.
آموزش مهارت‌های زندگی همچون سبک زندگی سالم، کنترل استرس، کنترل خشم، حل مسأله، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، فرزند پروری، فرهنگ‌سازی و عملیاتی شود، توانمند سازی زوجین، خانواده‌ها به منظور تاب آوری در برابر فشار روانی ناشی از کرونا بر اساس آموزه‌های دینی و اسلامی در دستور کار قرار گیرد، پیوست‌های سلامت روان همراه با پروتکل‌های بهداشتی تدوین و در اختیار همگان بوده و خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای توسعه پیدا کند.
در راستای این توسعه، ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره به خانواده‌ها، مدارس، کارکنان و آحاد مردم، حمایت و برنامه‌ریزی از طرح‌های روانشناسی مدرسه، روان‌شناس خانواده و روان‌شناس دادگاه‌ها و ایجاد ساختارهای لازم در توسعه مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره در مناطق شهری، روستایی، حاشیه‌نشینی از طریق تسهیلات کم‌بهره باید مورد توجه باشد.
همچنین خطوط کمک فوری، مداخله در بحران از طریق مشاوره و راهنمایی تلفنی، اینترنتی توسعه یابد و مشکلات موجود برطرف شود. برای کنترل و مدیریت فضای مجازی خصوصا افراد غیر مجاز و فعال که موجب افزایش آسیب‌های روانی اجتماعی شده اند، کمیته هماهنگی ملی مقابله با آن باید تشکیل شود.
تدوین برنامه راهبردی ستاد ملی کرونا برای مقابله با عوارض روانی – اجتماعی کرونا، احیای اجتماعی و سهم بخشی به نهادها و سازمان‌ها، تدوین سند جامع سلامت روانی – اجتماعی در دوران پسا کرونا جهت ارائه به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و تدوین سند چشم انداز و توسعه خدمات روانشناسی و مشاوره در برنامه هفتم نیز به همت روانشناسان و روانپزشکان متخصص این حوزه به ویژه مشارکت کنندگان این همایش نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
در بیانیه هیات علمی این همایش تاکید شده است: بهره مندی خدمات روانشناسی و مشاوره اقشار کم‌درآمد در معرض خطر از طریق بیمه‌های پایه و تکمیلی توسط شورای عالی بیمه سلامت و عملیاتی شدن بند ج ماده ۱۰۲ برنامه ششم توسعه ضروری بوده و با توجه به اینکه هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم اختلالات روانی و آسیب‌های اجتماعی – روانی برای دولت بسیار بالاست، پیشنهاد می‌شود که برنامه پیشگیری سطح اول، سطح دوم و سطح سوم جزء برنامه‌های راهبردی حوزه سلامت کشور قرار گیرد. همچنین سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به عنوان متولی روانشناسی و مشاوره کشور محور اصلی صدور مجوز فعالیت حرفه‌ای و نظارت برآن بوده و از موازی کاری‌ها و کارهای غیر تخصصی که آسیب زاست جلوگیری شود.
به گزارش یولن، رئیس‌جمهور نیز در پیامی به مناسبت برپایی نخستین همایش ملی آسیب‌شناسی روانی و مداخلات روانی – اجتماعی در پساکرونا اظهار داشت: «به نمایندگی از ملت قدرشناس ایران از زحمات و تلاش‌های کلیه روانپزشکان، روانشناسان و مشاوران خدمت‌گزار که در تعامل مستقیم و مداوم با افراد کاهنده و فشارهای روحی و پاسخگویی نیازهای روان شناختی هستند، قدردانی می‌کنم؛ شایسته است که نخبگان، پژوهشگران و اساتید دانشگاه در سطوح مختلف روانپزشکی و روانشناسی با اهتمام ویژه وضعیت روانی جامعه پس از دوران کرونا را واکاوی کرده و با هم‌اندیشی و گردآوری تجارب و تحقیقات در سطح ملی و فراملی پیشنهادهایی کاربردی با هدف افزایش تاب‌آوری و ارتقاء سطح روانی جامعه ارایه کنند تا از نتایج آن در کمیته‌های تخصصی و ستاد ملی مقابله با کرونا بهره برداری شود.»
