نمایندگان مخالف و موافق برنامه هفتم توسعه چه می‌گویند؟/ اما و اگرها درباره وجود اختلافات و درخواست برای بررسی مجدد

در روزهای گذشته کلیات لایحه برنامه هفتم با اظهارنظر مخالفان و موافقان بسیاری در دولت و مجلس همراه بوده است و این در حالی است که بررسی آن در صحن علمی مجلس به هفته بعد موکول شد. منتقدان از تغییرات گسترده لایحه در کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم سخن می گویند که در برخی بندهای پیش‌نویس دولت تغییر ایجاد شده و بار مالی چند هزار میلیارد تومانی به دولت تحمیل می کند و باعث می‌شود درآمد دولت کاهش پیدا کند. در مقابل نیز موافقانی از حذف برخی بندها که با هدف حمایت از معیشت مردم دفاع می کنند.

در این میان چند روز قبل علی بابایی کارنامی عضو فراکسیون انقلاب مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه به مصوبات این کمیسیون دست برده و در گزارش نهایی خود که بنا است در صحن مجلس مورد رسیدگی قرار گیرد تغییراتی را ایجاد کرده است و گزارش کمیسیون تلفیق نمی‌تواند نیازهای و مشکلات مردم در حوزه مسائل معیشتی، مسائل اجتماعی، بهداشت و درمان، مسکن، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را رفع کند و پاسخگوی نیازها در این حوزه‌ها و همچنین بخش‌های دیگر باشد. وی خبر داد: نمایندگان در نامه‌ای خطاب به رئیس مجلس خواستار توقف در رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق درباره لایحه برنامه هفتم شده‌اند.

در این نامه آمده است: باید روند رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق درباره لایحه برنامه هفتم توسعه در صحن مجلس متوقف و گزارش برای رسیدگی بیشتر به کمیسیون تلفیق ارجاع شود. گزارش کمیسیون تلفیق درباره برنامه هفتم توسعه را قبول ندارم و نامه نمایندگان به رئیس مجلس برای توقف رسیدگی گزارش کمیسیون تلفیق درباره لایحه برنامه هفتم را نیز امضا کرده‌ام.

سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه نیز در نشست خبری به ابهامات مطرح شده پیرامون گزارش و مصوبات این کمیسیون پاسخ داد و گفت که از زمان انتشار گزارش تلفیق هیچ نارضایتی از سوی وزرا و دستگاه‌های دیگر در خصوص مواد و تبصره‌های مصوب در کمیسیون تلفیق دریافت نکردیم، چون همه مواد با همراهی و مشارکت وزرا تنظیم شده است.

وی در پاسخ به طرح ادعاهایی مبنی بر تغییرات در گزارش تلفیق اظهار کرد: مجلس شورای اسلامی نماینده محور است؛ وقتی نماینده‌ای مخالف ماده و مصوبه‌ای باشد از تمام اهرم‌ها برای ابراز نظر و همسو کردن سایر همکاران استفاده می‌کند. حتی ممکن است مصاحبه کرده و نامه بنویسد؛ پس همه این چیزها طبیعی است و فرقی بین مجلس شورای اسلامی با نظامات اجرایی وجود دارد و نباید آن را به عنوان اختلاف در تلفیق با مجلس تلقی کرد.

محسن زنگنه درباره نظر دولت در خصوص گزارش تلفیق اظهار کرد: رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزرای مربوطه در تمامی جلسات تلفیق تا اول شهریورماه حضور داشتند. موارد اصلاح شده در تلفیق و کمیته‌ها هم از یک جمع تخصصی با وزرا خارج شده و چیزی نبوده که یک مرتبه نماینده‌ای پیشنهاد دهد و به تصویب برسد؛ پس خروجی جلسات کارشناسی با حضور نمایندگان دستگاه‌ها بوده است. حالا این‌که سازمان برنامه بگوید نباید مجلس شورای اسلامی با وزرا نشست برگزار می‌کرد قابل قبول نیست، چون ما نمی‌توانیم این حق را از نماینده بگیریم. بر این اساس تعامل مجلس با وزرا بی‌نظیر بوده است؛ به طوری که از زمان انتشار گزارش تلفیق هیچ نارضایتی از سوی وزرا و دستگاه‌های تخصصی درباره مواد و تبصره‌ها دریافت نشده است. چون همه مصوبات با همراهی و مشارکت وزرا تنظیم شدند.

وی ادامه داد: در این شرایط ما در کمال تعجب شاهد بیانیه‌ها و صحبت‌هایی از سوی سازمان برنامه بودیم؛ حتی متن‌هایی به برخی خبرگزاری‌ها برای انتشار دادند که این باعث گلایه ما شده است. وقتی اصل بر تعامل و همکاری باشد این فضاسازی‌ها مخالف رویه وحدت بین قوا و همکاری و تعامل با دولت است

سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه بیان کرد: ادعای دیگر سازمان برنامه این است که مجلس شورای اسلامی برخی از منابع درآمدی را حذف کرده که براساس آن نزدیک به ۴۰۰۰ همت منابع دولت کاهش پیدا کرده است. برای بررسی این موضوع باید مشخص شود که این منابع از کجا حذف شده است؟ نمونه آن میزان درآمد مالیاتی از دست رفته دولت از محل ارزش افزوده است. دولت در لایحه آورده بود که میزان مالیات بر ارزش افزوده تا پایان برنامه توسعه به ۱۳ درصد برسد که ما آن را حذف کردیم، چون باعث ایجاد تورم شده و با هدف برقراری ثبات اقتصادی در تعارض است.

اگر فرصت دوباره‌ای به کمیسیون داده شود تا بتوانند برنامه را هماهنگ‌تر کنند، بهتر است

حجت اله فیروزی نماینده مردم فارس (فسا) و عضو کمیسیون صنایع و معادن نماینده‌ای بود که اعطای زمان بیشتر به کمیسیون تلفیق برای بررسی بیشتر را مناسب می دید. او در این خصوص گفت: تا امروز در ارائه برنامه توسعه هفتم به اندازه کافی تأخیر ایجاد شده است. همچنین از سوی دولت لایحه کامل نبوده و نواقص زیادی داشته است. آنها(دولت) در برخی از حوزه‌ها ورود پیدا نکردند و در بعضی از هدف‌گذاری‌ها راه‌های رشد تعیین نشده بود. از سوی مجلس نیز تغییرات عمده‌ای اتفاق افتاده است که در بعضی از زمینه‌ها نیاز به تکمیل دارد. با توجه به تمام زحماتی که اعضای تلفیق کشیدند اگر فرصت دوباره‌ای به کمیسیون داده شود تا بتوانند برنامه را هماهنگ‌تر کنند می‌تواند بهتر باشد.

وی افزود: به نظر می‌رسد برنامه هفتم به کار بیشتری احتیاج دارد و اعضای کمیسیون تلفیق نیز همین نظر را دارند. البته برنامه، زیربنای بودجه ۵ سال است و هدف و راهبردهای دولت نیز بر اساس آن تعیین می‌شود؛ طبیعی و منطقی است که نظر دولت هم تأمین شود و نظراتی که دارند اعمال شود و امکان انجام آن برای دولت با توجه به شرایط کشور و محدودیت‌ها و معذوریت‌ها باید با واقعیت‌ها را در نظر بگیریم و دولت را به سمتی نبریم که توان اجرای آن را نداشته باشد.

وی با توجه به انتقادات برخی نمایندگان گفت: هنوز برنامه توسط کمیسیون در صحن ارائه نشده است و باید سخنگو، رئیس و اعضای کمیسیون تلفیق زوایای مختلف برنامه را برای نمایندگان بیشتر تشریح کنند. به نظر می‌رسد امروز قضاوت برای آن زود است. اما برنامه کامل است، زیرا اقدامات و پیشرفت کشور را باید به مدت ۵ سال با آن رقم بزنیم؛ این برنامه زیرساخت بودجه ۵ سال کشور است و بودجه در قالب این برنامه باید هزینه شود. رشد اقتصاد و تولید کشور باید به گونه‌ای باشد تا کشور را جهش اساسی دهد و لذا برنامه می‌تواند در حوزه اقتصاد و سایر حوزه‌ها برای دولت ایجاد انگیزه کند.

عضو کمیسیون صنایع در خصوص صحبت‌هایی مبنی بر اختلاف ایجاد شده بین دولت و مجلس گفت: به دلیل اینکه دولت باید برنامه را اجرا کند طبیعی است که نقطه نظراتی داشته باشد و تاکید می کنم باید این نظرات دیده شود. اما اینکه گفته می‌شود اختلافاتی وجود دارد، نه اینطور نیست، بلکه بیشتر نکات سلیقه‌ای و اجرایی است. برنامه باید به گونه‌ای باشد که کلیات در آن وجود داشته باشد و سازکار و راهبردها در آن دیده شود و بر اساس واقعیت تنظیم شود. دولت در کمیسیون‌ها و خصوصاً در کمیسیون تلفیق حضور مستمر داشته تبادل نظر ایجاد شده است و من اختلافی را نمی‌بینم.

عمده مشکلات فنی به برنامه وارد است و قابلیت اصلاح نیز ندارد

در این میان یکی از نمایندگان مخالف حسین علی حاجی دلیگانی نماینده مردم اصفهان (برخوار / شاهین شهر / میمه) است که در این باره گفت: من با گزارش تلفیق برنامه هفتم مخالف هستم و اگر ممکن شود، در مخالفت با آن در صحن صحبت خواهم کرد. زیرا اشکالات فراوانی به این لایحه وجود دارد و اصلی‌ترین موضوع این است که این برنامه با توجه به نوع و نحوه نگاه آن، نشدنی به نظر می رسد. شنیده شده است که دولت نسبت به آن اعتراض دارد، اما گزارشی که تهیه شده است جامع و مناسب نیست.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: عمدتا مشکلات فنی به برنامه وارد است و قابلیت اصلاح نیز ندارد و اگر همکاران رأی ندهند به کمیسیون برگردانده و یک بار دیگر مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. برخی از احکام که آورده شده پخته نیست و بار مالی بسیاری دارد؛ عمده مشکل بخشی آن نگری است. کمیسیون تلفیق را تشکیل می‌دهند تا با یک نگاه جامع و کاملی و فرابخشی به موضوع نگاه کنند و همه با هم دیده شود، اما اینطور نیست و هر کمیته مشکلات بخش خود را دیده است! در واقع برنامه تبدیل به مجمع الجزایر شده است که جزایر آن هیچ ارتباط منطقی با هم ندارند.

اینکه عنوان می‌شود اختلاف زیادی بین لایحه و کمیسیون تلفیق وجود دارد طبیعی است

دیگر نماینده موافق برنامه هفتم سید کریم حسینی است. وی نماینده مردم خوزستان (اهواز/ باوی) و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس است گفت: برنامه هفتم بعد از طی مراحلی که در دولت داشت و تقدیم مجلس شد در جلسات متعددی در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار گرفت. در کنار آن کمیته‌های تخصصی جلساتی را با کارشناسان و کمیسیون‌های تخصصی و با پیشنهادهایی که از سوی نمایندگان دریافت می شد، برگزار کردند که طی آن مواد و تبصره‌هایی را بررسی کردند. اینکه عنوان می‌شود اختلاف زیادی بین لایحه دولت و گزارش کمیسیون تلفیق وجود دارد طبیعی است. این تفاوت‌ها ممکن است بر سر یکسری کلمات و بندها باشد و برای محکم کردن مواد و تبدیل آن‌ها به قانون نیاز بود این کارها صورت بگیرد. مواردی وجود دارد که اصل مطلب در ماده‌ای که دولت در لایحه داده همان است، اما قیودی را برای آن‌ها مشخص کرده است. وقتی می‌خواهیم حکمی را در احکام مشخص کنیم باید زمان و ضمانت اجرایی آن مشخص باشد و این‌ها در احکام کمیسیون تلفیق دید شده است. اغلب تغییراتی که در کمیسیون صورت گرفت، تکمیل کننده لایحه و برای آماده کردن آن برای طرح در صحن علنی است و البته این فرصت برای تمام نمایندگان در صحن نیز وجود دارد.

وی از اعتراض برخی نمایندگان افزود: این اختلافات طبیعی است و در پی آن اظهار نظرهای فردی و نقدهایی نیز گفته می شود که این‌ها حق تمام نمایندگان است، اما نظر کلی را صحن علنی مجلس می‌دهد. اغلب مصوباتی که در کمیسیون تلفیق شد، بر اساس ماهیت مواد و احکامی بود که در لایحه وجود داشت و اگر تغییراتی نیز صورت گرفته است، بنا بر ضرورت‌ها و مصلحت قانونی است.

بسیاری از پیشنهادهایی که از سوی نمایندگان در حال پیگیری بوده مطالبه خود دولت است

نماینده موافق دیگر احد آزادی خواه نماینده مردم همدان (ملایر) و عضو کمیسیون کشاورزی بود گفت: در برنامه هفتم توسعه کار زیادی صورت گرفت. لایحه دولت لایحه خوبی بود، اما بسیاری از پیشنهادهایی که ازسوی نمایندگان در حال پیگیری بوده مطالبه خود دولت است. وزارتخانه‌های مختلف و روسای سازمان‌ها مراجعه کردند و گفتند ما در لایحه دولت نتوانستیم حکمی را بگنجانیم و شما آن را انجام دهید؛ یعنی لایحه ارائه شده توسط دولت نواقصی داشته است و نیازمندی‌های دستگاه‌های اجرایی نتوانسته آن را اجرایی کند. مجلس با تشکیل کارگروه‌های مختلف از اعضای تلفیق برنامه تخصصی این کا را پیگیری کرد و ضررت‌ها را در برنامه گنجانده است. مجلس تلاش بسیاری کرد تا تلفیق خیلی از حالت لایحه بیرن نیاید و در این تغییرات چاره‌ای نیست و باید آن‌ها دیده شود، ما برای حداقل ۶/۷ سال تصمیم می‌گیریم.

وی افزود: من با برنامه موافق هستم. مجلس یک‌سری احکام را اضافه کرده است از نظر مجلس تشخیص بر این بوده که این نیازمندی‌ها در برنامه دولت نبوده و اضافه شده است و این خلاف قانون نیست و وظیفه ذاتی مجلس است، اما دلیل بر اختلاف نیست و با تعامل حتما آن را حل می‌کنیم.

اختلافی وجود ندارد

عضو کمیسیون کمیسیون تلفیق برنامه هفتم حسن نوروزی نماینده مردم تهران (رباط کریم) و عضو کمیسیون قضایی مجلس گفت: در برنامه هفتم توسعه آن چیزی که دولت نوشته است ما به عنوان عضو کمیسیون تلفیق کار بسیار طاقت فرسایی را انجام دادیم. برنامه هفتم برنامه خوبی است؛ تا آنجایی که کمیسیون‌ها و نمایندگان آن را نوشتند، اما حواشی پیش آمده آن را ما قبول نداریم. حواشی سلیقه‌ای که افراد به عناوین گوناگونی به عنوان «کارشناس» اعمال کردند، مجلس را از مجلسیت خود انداخته است و در روح بالنده مجلس که در رأس امور است مقداری تزلزل ایجاد کرده است و من آن را قبول ندارم و معتقد هستم برنامه هفتم برنامه تلفیقی از پیشنهادات مجلس و دولت است و به طور اصولی بر روی آن کار شده است.

وی افزود: اختلافی وجود ندارد و همه روی حواشی‌ها و کارهای سلیقه‌ای و پشت درهای بسته است. کار فرهنگی بسیاری در برنامه هفتم آمده است و ما روی زیاد آمدن آن انتقاد داریم. این برنامه، برنامه توسعه مملکت است، باید مشخص شود که از امروز برنامه مصوب و ابلاغ می‌شود در طول این ۵ سال رشد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، … ما تا چه اندازه است و در همه زمینه‌ها باید کمیت مشخص شود که از چه درصد به چه درصدی خواهیم رسید.

نوروزی اضافه کرد: وقت پیشنهادات ما گذشت اما توقع داشتیم وقت بیشتری داده می شد تا ما پیشنهادات خود را ارائه دهیم. وقتی برنامه را تا ۶ ماه دیگر تمدید کردیم پس باید دو هفته برای پیشنهادات فرصت بیشتری می‌دادیم تا خیلی از موارد اجحافی و افراطی را حذف می‌کردیم و برنامه منسجم تحویل دولت و نظام می‌دادیم. برنامه، پس از تایید کلیات به شورای نگهبان می‌رود و در غیر این صورت با رد کلیات به کمیسیون برگردانده می‌شود.

احساس خوبی نسبت به فضای ایجاد شده ندارم

مجید نصیرایی عضو کمیسیون فرهنگی و نماینده یازدهم، خراسان جنوبی (بشرویه/ سرایان/ طبس/ فردوس) گفت: یک دغدغه به وجود آمده که در لایحه تغییرات جدی ایجاد شده است و این حق دولت و مجلس است که اگر قرار بود اظهارنظر نشود چرا به مجلس می‌آید؟ بله، لایحه تغییرات جدی داشت است، اما باید با تعامل همراه باشد و کارها پیش برود. هیچ کسی نباید به تنهایی بر نظر خود تاکید کند که دولت بگوید من این لایحه را قبول ندارم و این برنامه جدید طرح است، نه لایحه؛ و مجلس نیز بگوید این حق من است که اظهارنظر کنم. بلکه برنامه باید طبق قانون با تعامل جلو برود تا اشکالات برطرف شود.

نصیرایی اضافه کرد:‌ رویه موجود خوب نیست و من احساس خوبی نسبت به فضای ایجاد شده ندارم. دوستان ما در دولت و مجلس نگاه‌های متفاوتی دارند و هر دم بر موضع خود اصرار می‌کنند که من آن را نمی‌پسندم؛ این بحث‌ها در رسانه و محیط بیرونی نباید مطرح شود! بلکه باید در جلسات صحبت‌ها گفته شود.

وی در خصوص مقصد نهایی اختلافات و اشکالات بین دولت و مجلس، گفت: اگر دولت آنچه در لایحه آمده و اصلاحاتی که در آن انجام به وجود آمده را نپذیرد عملا لایحه به طرح تبدیل می‌شود و ما به طرح نیز نمی‌توانیم ورود کنیم. لذا لایحه را باید دولت بپذیرد.