مروری بر روند برگزاری انتخابات الکترونیک در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس

به گزارش خبرگزاری یولن، دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در ۸ حوزه انتخابیه تبریز، تهران، آبادان، شیراز، کرمانشاه، خرم‌آباد، قائم‌شهر و ملایر به صورت تمام الکترونیکی برگزار شد. در دور اول این انتخابات هم در حوزه‌های آبادان، ملایر، قم و رشت انتخاباتی تمام الکترونیکی برگزار شد. احمد وحیدی وزیر کشور درباره دور دوم انتخابات اظهار کرد که «برای اولین بار این انتخابات در این گستردگی به صورت الکترونیکی اجرا می‌شود و این تحول مهمی در حوزه اخذ رأی است.»

آنگونه که ایسنا روایت کرده، صرفه‌جویی در وقت و هزینه، سهولت رأی‌دهی، دقت بالا در شمارش آرا و امنیت خوب از مهمترین ویژگی‌های انتخابات الکترونیکی است. نتایج تمام ۸ حوزه انتخابیه تا قبل از ظهر امروز اعلام شد. پیش از این تهران سابقه برگزاری انتخابات الکترونیکی در این سطح نداشت و فقط در حوزه‌های محدودی در انتخابات شوراها انتخابات الکترونیکی برگزار شده بود. برای انتخابات ۲۱ اردیبهشت در شهر تهران ۲۸۷۴ صندوق رای در نظر گرفته شده بود. در کل کشور ۲۵ هزار و ۷۰۰ دستگاه صندوق الکترونیکی مورد استفاده قرار گرفت.

تاکید سیاست‌های کلی انتخابات بر استفاده از فناوری‌های نوین

در سیاست‌های کلی ابلاغی انتخابات از سوی رهبر انقلاب در مهر سال ۹۵ بر استفاده از فناوری‌های نوین در برگزاری انتخابات تاکید شده بود. در بند ۱۲ این سیاست‌ها آمده است که « بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در جهت حداکثرسازی شفافیت، سرعت و سلامت در اخذ و شمارش آراء و اعلام نتایج.» در ماده ۱۱۰ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی هم آمده بود که «وزارت کشور موظف است در صورت موافقت شورای نگهبان در اولین انتخابات پس از تصویب این قانون با در نظر گرفتن سهولت رأی دادن، تسریع در شمارش آرا و حضور و مشارکت رأی‌دهندگان، فرایند رأی دادن و شمارش آرا را در حداقل یک‌هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس، به‌صورت کاملاً الکترونیکی برگزار نماید. توسعه فرایند الکترونیکی در دوره‌های انتخاباتی بعدی مجلس منوط به در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی و موافقت شورای نگهبان است. وزارت کشور موظف است به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی نماید که حداکثر یک هفته قبل از روز اخذ رأی، کلیه فرایندها و امکانات الکترونیکی برای برگزاری انتخابات ثبت شود و به تأیید شورای نگهبان برسد.»

برگزاری انتخابات الکترونیکی مشروط به اجازه شورای نگهبان

براساس قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات الکترونیکی باید با موافقت شورای نگهبان برگزار می‌شد. پیش از این در دولت‌های گذشته نیز آمادگی برای برگزاری این انتخابات اعلام شده بود، اما شورای نگهبان اجازه نداده بود که انتخابات در این گستردگی الکترونیکی برگزار شود. جمال عرف ریس پیشین ستاد انتخابات در سال ۱۴۰۰ در خصوص برگزاری انتخابات تمام الکترونیکی اظهار کرده بود که « در بحث فرایند اخذ رأی یعنی صندوق الکترونیک تا الآن نتوانستیم با شورای نگهبان به توافق برسیم. شورای نگهبان نسبت به امنیت صندوقی که الان داریم پرسش‌هایی دارند و این پرسش‌ها برای امروز هم نیست و مدت‌هاست که وجود دارد و ما پاسخ می‌دهیم. از ما اطلاعاتی درباره این صندوق‌ها می‌خواستند و می‌خواهند که در اختیارشان قرار می‌دهیم.» در همان مقطع کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اظهار کرده بود که «بحث الکترونیکی شدن انتخابات بحث فنی میان شورای نگهبان و وزارت کشور است و هر زمان به جمع بندی برسیم و بستر فراهم شود، انجام خواهد شد. ما مخالفتی با انتخابات الکترونیک نداشته و نداریم و فقط لازم است زیرساخت‌های فنی آن آماده شود و هر زمان این زیرساخت‌ها مهیا شود، آماده انجام آن هستیم. هنوز زیرساخت‌های انتخابات الکترونیک فراهم نشده است.»

در انتخابات اخیر مجلس، ۴ حوزه به صورت الکترونیکی انتخابات را برگزار کردند که طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان درباره کیفیت برگزرای این انتخابات در این حوزه‌ها، گفته بود که« در مرحله اول چهار حوزه به صورت الکترونیکی برگزار شد که تجربه رضایت‌بخشی بود. در مرحله دوم چهار حوزه به هشت حوزه افزایش یافت تا تجربه بهتری داشته باشیم.»

شجاعان: اثبات کردیم که رای‌گیری الکترونیکی قابلیت اجرا را دارد

امیر شجاعان رئیس کمیته فناوری اطلاعات ستاد انتخابات کشور در گفت وگو با ایسنا، درباره تجربه برگزاری انتخابات الکترونیکی اظهار کرد:« قانون جدید انتخابات وقتی ابلاغ شد، ما باید خیلی سریع سامانه‌های خود را با آن انطباق می‌دادیم، زیرا پیش‌ثبت‌نام و ثبت‌نام نهایی باید الکترونیکی برگزار می‌شد و ما پیش از این چنین تجربه‌ای نداشتیم، اما به سرعت سامانه‌های خود را برای این کار تنظیم کردیم. عملیات پیش ثبت‌نام به خوبی برگزار شد و در مرحله ثبت‌نام نهایی هم توانستیم استعلام مدارک داوطلبان را به صورت الکترونیکی دریافت کنیم و در پرونده افراد قرار دهیم.»

وی ادامه داد:« در روز اخذ رای، مهر شناسنامه حذف شده بود و باید هویت افراد را به صورت برخط احراز می‌کردیم تا ببینیم فرد واجد شرایط رای دادن هست یا نه و اینکه پیش از این رای نداده باشد . با تلاش همکارانم ۹۹ درصد احراز هویت افراد را برخط انجام دادیم و استعلام مدارک ارائه شده توسط افراد یعنی کارت ملی، گواهینامه، شناسنامه، کارت پایان خدمت و گذرنامه افراد هم برخط انجام شد.»

شجاعان در ادامه به ایسنا گفت:« در دور اول، انتخابات در ۴ حوزه آبادان، ملایر، قم و رشت را الکترونیکی برگزار کردیم که نتایج بسیار خوبی داشت و شورای نگهبان هم برای اولین بار اجازه داد انتخابات در ۸ حوزه که بیش از یک کرسی برای رقابت دارد، الکترونیکی برگزار شود. در انتخابات الکترونیکی افراد به جای تعرفه کاغذی، کارت الکترونیکی دریافت کردند و برای من جالب بود مردم و به خصوص افراد مسن هم علاقمند بودند که خودشان با دستگاه الکترونیکی کار کرده و رای دهند، زیرا رای دادن هم با سهولت انجام می شد.»

رئیس کمیته فناوری اطلاعات ستاد انتخابات کشور با بیان اینکه «از ۴۵ کرسی دور دوم، تکلیف ۳۱ کرسی با انتخابات الکترونیکی مشخص شد»، اظهار کرد:« ما مشکلی به عنوان قطعی یا هک صندوق های الکترونیکی نداشتیم، چون این صندوق‌ها به شبکه سراسری متصل نیستند. ما با اینکه امکان رای‌گیری دستی را هم در شعب فراهم کرده بودیم، اما نیازی به آن نشد و کار برگزاری انتخابات الکترونیکی به خوبی انجام شد. انتخابات در دور اول در ۱۷۰۰ شعبه و در دور دوم در حدود ۷ هزار شعبه الکترونیکی برگزار شد و ما اثبات کردیم که رای‌گیری الکترونیکی قابلیت اجرا را دارد. البته پیش از این اعضای شورای نگهبان نظراتی داشتند که ما آنها را در نظر گرفته و اِعمال کردیم و هماهنگی برای برگزاری این انتخابات بدست آمد. از سویی در قانون هم آمده بود که انتخابات حداقل در یک هشتم حوزه‌هایی که بیش از یک کرسی دارند، الکترونیکی برگزار شود. »

شجاعان با اعلام آمادگی وزارت کشور برای برگزاری انتخابات های بعدی به صورت الکترونیکی در صورت موافقت شورای نگهبان، گفت: « سرعت در رای‌گیری ، سرعت در دقت در شمارش آرا از مهمترین دستاوردهای انتخابات الکترونیکی بود.»

باید اشاره کرد که برگزاری الکترونیکی دور دوم انتخابات در ۸ حوزه و به خصوص تهران یک تجربه موفقیت آمیز بود که به سلامتی و سرعت بالای اعلام نتایج کمک کرد. اسماعیلی رئیس دفتر رئیس‌جمهور و شاهچراغی رئیس ستاد انتخابات کشور هم روز گذشته اعلام کردند که دولت‌ آمادگی برگزاری انتخابات الکترونیکی در دوره‌های بعد را داراست. اولین انتخابات پیش رو هم انتخابات ریاست‌جمهوری است و باید منتظر تصمیم شورای نگهبان برای شیوه اجرای آن انتخابات باشیم.

۲۷۲۱۸