ماجرای عجیب نخستین سفیر اسرائیل در ایران

به گزارش یولن به نقل از اطلاعات آنلاین، اولین نماینده رژیم صهیونیستی که به ایران آمد تا زمینه روابط فی‌مابین را فراهم کند، زوی دوریئل بود. ۲۴ اسفند ۱۳۲۸ اعلام شد که دولت ایران دولت اشغالگر قدس را به رسمیت می‌شناسد. ۷ سال بعد در تاریخ ۷ فروردین ۱۳۳۵ دوریئل نه در قامت سفیر دولت اسرائیل بلکه به عنوان نماینده بازرگانی این کشور وارد ایران شد. دوریئل در ایران در شرکت «شرم» در خیابان لاله‌زار در طبقه دوم پاساژ کهن کار می‌کرد و در ضمن کارشناس اجناس صادراتی در شرکتی دیگر و مشاور حقوقی یک شرکت نفتی هلندی بود.

مردی که ساواک به او مشکوک شد

فعالیت‌های دوریئل در تهران مشکوک و حتی برای ساواک هم سؤال‌برانگیز بود و او را مدام زیر نظر داشت و رفت‌وآمدهایش را کنترل می‌کرد. بسته‌های طلای چندکیلویی که هر از چندی از خارج کشور به دست دوریئل در ایران می‌رسید، ساواک را نسبت به فعالیت‌های او در کشور حساس کرده بود. در یکی از محموله‌های ارسالی به ایران چیزی در حدود ۱۳ کیلوگرم طلای خالص برای دوریئل ارسال می‌شود که او به همراه یهودی دیگری پس از ترخیص از گمرک آن را با خودروی کرایه به مقصدی نامشخص جابه‌جا می‌کند. در حین راه، مأموران ساواک که دوریئل را زیر نظر دارند می‌بینند که او از ماشین پیاده می‌شود و آن شخص دیگر با طلاها به مسیر خود به سمت خیابان شاهرضا [انقلاب اسلامی کنونی] ادامه می‌دهد و در چهارراه بعدی از نظر مأموران گم می‌شود. مأموران ساواک درنهایت نمی‌توانند تشخیص دهند که طلاها به چه منظوری وارد ایران شده و با آن چه می‌کرده‌اند. احتمالاً دوریئل به منظور چنین عملیاتی دوره دیده و تشخیص داده بوده که ردش زده شده و زیر نظر است.

مردی که خود را سفیر اسرائیل معرفی می‌کرد

رژیم شاهنشانی در ظاهر با رژیم صهیونیستی رابطه نداشت، اما دوریئل در محافل رسمی خود را نماینده کشورش در ایران معرفی می‌کرد که حتی از این بابت به وی تذکر داده شد. چند سال بعد از آغاز فعالیتش در ایران، دوریئل به طور رسمی خودش را سفیر اسرائیل در ایران می‌خواند و حتی در نامه‌های ارسالی به چند سفارتخانه از این عنوان برای خود استفاده کرده بود که واکنش کشور عراق را در پی داشت و مقامات ایرانی هم درصدد پاسخ‌گویی برآمدند. اما واقعیت این بود که آژانس اسرائیل به نشانی خیابان جامی، کاشی شماره ۲ امکاناتش در حد یکی و نصفی سفارتخانه بود. اما چرا دوریئل به رغم مخالفت مقامات ایرانی خودش را سفیر اسرائیل در ایران معرفی می‌کرد؟

حقیقت آن است که روابط مخفی ایران و اسرائیل مطلوب مقامات صهیونیستی نبود و حتی با این‌که دولت این کشور اجازه نمی‌داد مطبوعات این کشور به روابط دو کشور بپردازند و پذیرای نظرات رژیم شاهنشاهی در پنهان نگه داشتن روابط ایران و اسرائیل بود، اما دوریئل سعی می‌کرد، با معرفی خودش به عنوان سفیر اسرائیل، دولت ایران را در تنگنا قرار دهد و به نوعی یخ روابط به ظاهر سرد میان پهلوی دوم و اسرائیل را بشکند.

عاقبت مردی که عتیقه فروش از کار درآمد

با این‌که تلاش دوریئل در مدت اقامتش در ایران برای معرفی خودش به عنوان سفیر اسرائیل با شکست مواجه شد، اما او روابط گسترده‌ای با سیاسیون و تجار و بازرگانان برقرار کرده بود و چهره‌ای شناخته‌شده در محافل سیاسی به شمار می‌رفت. دوریئل تا زمستان سال ۱۳۴۶ در ایران اقامت داشت و به گفته مئیر عزری، دومین فرستاده اسرائیل در زمان پهلوی دوم به ایران، هر کاری به سرپنجه تدبیر او انجام‌شدنی بود. دورئیل پس از پایان مأموریتش مدتی هم به خواست عزری در ایران بود و بعد به درخواست همسرش به سوئیس رفت و مدتی هم در پاریس نماینده یک یهودی سرمایه‌دار و تاجر عتیقه بود. او در سال ۱۳۴۹ خانه‌ای در بیت‌المقدس خرید، اما در ۸۰ سالگی در سوئیس درگذشت و جنازه‌اش به سرزمین‌های اشغالی منتقل شد.

۲۵۹