کدام مطلوب زلنسکی است؟ هریس یا ترامپ؟

رسول سلیمی: از آغاز جنگ در اوکراین، آمریکا بیش از ۵۹.۵ میلیارد دلار (۵۴.۹ میلیارد یورو) کمک تسلیحاتی و مالی به کی‌یف ارائه کرده است. از این رو برای اوکراین اهمیت دارد چه کسی قرار است در کاخ سفید روی صندلی ریاست جمهوری بنشیند.

چه آنکه عملکرد ترامپ در دوره نخست ریاست جمهوری هم بر نوع قضاوت امریکایی ها از نحوه مواجه او با اوکراین سایه انداخته است. چراکه او آن زمان ارتباط نزدیکتری با روسیه داشت و دوره ریاست‌جمهوری ترامپ باعث تنش با ناتو شد، زیرا او تعهد آمریکا برای دفاع از متحدانی که به حد کافی هزینه‌های دفاعی نمی‌پردازند را زیر سؤال برد و اصل دفاع متقابل در این پیمان را به چالش کشید.

 ترامپ در کارزار تبلیغاتی امسال هم هشدار داده که اگر دوباره انتخاب شود، از دفاع از کشورهایی که در هزینه دفاعی ناتو مشارکت نمی‌کنند، خودداری خواهد کرد و افزود که در آن صورت، روسیه می‌تواند «هر کاری که دلش می‌خواهد» در آن کشورها انجام دهد. هریس گفته که تعهد آمریکا به ناتو «قوی و خلل‌ناپذیر» است. این موضع در تضاد با اظهارات ترامپ است که گفته اعضای غیرمتحد ممکن است با تهاجم روسیه مواجه شوند.

بااین‌حال، ترامپ سناتور «جی‌دی ونس» را به‌عنوان معاون و همراه خود در انتخابات ریاست‌جمهوری انتخاب کرده است، چهره‌ای که یکی از مخالفان سرسخت دخالت آمریکا در جنگ اوکراین است. برخی از مقامات در کی‌یف امیدوارند که ونس به‌ مرور زمان موضع خود در این زمینه را تغییر دهد. یک مقام ارشد اوکراینی با طرح این مسئله، ونس را به یک آونگ تشبیه کرد که از سمتی به سمت دیگر در نوسان است و یادآور شد که او در گذشته یکی از منتقدان ترامپ بوده است.

از این رو نتیجه این انتخابات پیامدهای مهمی برای روسیه خواهد داشت و تحلیلگران می‌گویند که بعید است هریس یا ترامپ بتوانند روابط متشنج آمریکا و روسیه را بهبود بخشند. هریس موضعی قاطع علیه مسکو داشته است، در حالی که ترامپ با وجود تحسین پوتین، در دوران ریاست‌جمهوری‌اش تحریم‌های سنگینی علیه روسیه اعمال کرد.

چه آنکه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در جریان یک نشست اقتصادی در ولادی‌وستوک با لبخندی تمسخرآمیز به پرسشی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پاسخ داد. پوتین در آن نشست به طنز گفت که رئیس‌جمهور «مورد علاقه» او برای آمریکا جو بایدن بوده است، اما از آنجایی که بایدن دیگر کاندیدای انتخابات نیست، به‌طور کنایه‌آمیز از حمایت از کامالا هریس گفت و خنده «واگیردار» او را به‌عنوان یک نکته مثبت مطرح کرد.

این در حالی که انتقادات هریس از پوتین کاملا آشکار و مستمر بوده است. هریس به‌طور علنی از روسیه در مسائل حقوق بشر به‌ویژه در رابطه با مرگ رهبر مخالفان روسیه، الکسی ناوالنی، در زندان انتقاد کرده و مرگ او را «نشانه‌ای دیگر از بی‌رحمی پوتین» دانسته است. اما ترامپ در مواجهه با منتقدان پوتین محتاطانه برخورد کرده است. ترامپ همان زمان وضعیت ناوالنی را با دردسرهای قانونی خودش مقایسه کرده است.

کارشناسان روابط بین الملل می گویند آمریکا به عنوان تولیدکننده بزرگ تسلیحات، بیشتر بر ارائه سلاح‌های پیشرفته به اوکراین تمرکز کرده و از آغاز جنگ تاکنون بیش از ۶۴ میلیارد دلار کمک نظامی در قالب سلاح‌هایی چون موشک‌های دوربرد «اتکمز» و سامانه‌های «پدافند هوایی پاتریوت» به کی‌یف ارسال کرده است.

اتحادیه اروپا و کشورهای عضو نیز حدود ۴۳.۵ میلیارد یورو کمک نظامی کرده‌اند، اما در این‌باره با مشکلاتی از جمله ناتوانی در تحقق هدف تحویل یک میلیون گلوله تا مارس ۲۰۲۴ و تعلیق ۶.۶ میلیارد یورو کمک مالی به دلیل مخالفت مجارستان نیز روبرو بوده‌اند.

اتحادیه اروپا فراتر از کمک‌های نظامی در ارائه کمک‌های مالی، اقتصادی و انسانی موفقیت بیشتری داشته و تاکنون ۵۷.۸ میلیارد یورو به ویژه در حوزه خط لوله پرداخت کرده است.

دیوید مک‌آلیستر، رئیس کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا در این‌باره گفت: «دوره دوم احتمالی ریاست جمهوری ترامپ می‌تواند شراکت نزدیک فراآتلانتیکی را که دولت بایدن با اتحادیه اروپا ایجاد کرده مختل کند و در زمان‌هایی که به کمترین حد از اصطکاک نیاز داریم، اصطکاک‌هایی غیرضروری به‌ویژه در ناتو ایجاد کند.» او افزود: «با این حال، ما باید صرف‌نظر از نتیجه انتخابات راهی پیدا کنیم تا روابط نزدیک با آمریکا را حفظ کنیم، تا شراکت اتحادیه اروپا-آمریکا همچنان حفظ شود.»

بحران اوکراین همچنین باعث بروز اختلافات بین آمریکا و اروپا در ناتو و در اتحادیه اروپا شده است، از جمله بر سر اعزام نیرو و موشک‌های دوربرد به اوکراین، دعوت از کی‌یف برای پیوستن به ناتو و ایجاد یک «هویت دفاعی» جداگانه و مستقل برای اروپا. اما در مجموع ناظران سیاسی معتقدند از جمله عواملی که اوکراین را به احتمال حمایت ترامپ از کی‌یف امیدوار می‌کند، فعالیت صنایع نظامی ایالات متحده است. آن‌ها باور دارند ادامه تولید سلاح برای اوکراین به نفع اقتصاد ایالات متحده بوده و به ایجاد اشتغال در ایالت‌هایی منجر خواهد شد که به ترامپ رأی می‌دهند. ازاین‌رو، کی‌یف امید دارد که این شرکت‌ها ترامپ را قانع کنند به حمایت تسلیحاتی از اوکراین ادامه دهد.

۳۱۱۲۱۳