به گزارش خبرگزاری یولن، موقعیت مکانی مهران و توسعه طلبی عراق در دوران صدام حسین موجب شد مهران در مواقع بحرانی چندین بار مانند طمعهای در چشم رژیم بعث عراق بنشیند. رژیم بعث عراق نخستین بار در هجوم سراسری خود به ایران در سال ۱۳۵۹، مهران را تصرف کرد، اما پس از شکست در نبرد بیتالمقدس به دلیل ناتوانی از مهران عقبنشینی کرد و بر بلندیهای آن مشرف شد. اما با تدوام و طولانی شدن یورش همه جانبه عراق به ایران، رژیم بعثی که به اهمیت وجودی مهران پی برده بود درصدد دومین یورش خود به مهران برآمد.
بنابر روایت پایگاه اطلاعرسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ارتش عراق بعد از شکست در شبه جزیرۀ فاو که منطقهای باتلاقی در منتهیالیه جنوب شرقی عراق و میان بصره، آبادان و خلیج فارس واقع شده است، اهمیت راهبردی این شبه جزیره را با شهر مهران همسان دانسته، از رخنههای موجود در خطوط پدافندی مهران استفاده کرد و در۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۵، شهر را برای بار دوم تصرف کرد، و آن را مورد هجوم سراسری خود قرار داد.
ارتش عراق به دلیل در اختیارداشتن بلندیهای غربی و جنوب غربی مهران از جمله قلاویزان و برخوردی از موقعیت بالای نظامی، دید و تیر مناسبی بر تمامی دشت مهران داشت که زمینه مناسبی برای استقرار و پدافند دشمن فراهم میکرد. در این وضعیت منطقه عمومی مهران آسیبپذیرتر از دیگر مناطق بود، طوری که در پدافند این منطقه، از خاکریزهای فرسوده و تعدادی سنگر استفاده شده بود و از موانع فیزیکی و میدانهای متنوع موانع خبری نبود.
مسئولیت پدافندی این منطقه را ارتش جمهوری اسلامی ایران برعهده داشت. که در آن ۶ گردان پیاده و ۲ گردان زرهی از تیپ ۸۴ خرمآباد و تیپ ۴ لشکر ۲۱ حمزه گسترش داشتند. ۲ گردان از سپاه نیز در احتیاط نزدیک منطقه بودند. گردان ابوالفضل العباس از تیپ مسلم بن عقیل در حوالی زالوآب و یک گردان از تیپ امیرالمومنین در تنگه کنجان چم قرار داشتند. و نیروهایی از لشکر ۵ نصر نیز به منزله احتیاط دور، در ایلام مستقر بودند. در این وضعیت ارتش بعث عراق با به کارگیری ۷ تیپ پیاده، ۲ تیپ زرهی و مکانیزه و یک گردان کماندویی، در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۵، بار دیگر مهران را اشغال کرد.
با فراهم شدن زمینۀ اشغال مهران، فرمانده سپاه دوم عراق دستور ورود نیروهای عراقی را به شهر صادر کرد. پس از ابلاغ این دستور، گروه رزمی ۳۸ رشید و دو گروهان کماندویی به فرماندهی سرگرد احمد خابور، از محور رضا آباد- قلعه کهنه و سرهنگ دوم رشید خلف از محور محسن آب- هرمز آباد، به سوی مهران پیشروی کردند. یگانهای عراق هنگام پاکسازی شهر، ۶۶ نفر دیگر از نیروهای ایرانی را دستگیر کردند. و نیروهای عراقی جادههای کمربندی دهلران- مهران- ایلام را نیز تصرف کردند، اما با شروع پاتکهای خودی در منطقۀ نمهکلانبو و زالو آب نتوانستند به سوی تنگۀ گنجان چم پیشروی کند.
اما اشغال مهران توسط بعثیها چندان طولانی نشد و در ۱۰ تیر ماه ۱۳۶۵ بار دیگر طی عملیات کربلای یک، شهر مهران به آزاد شد.
۲۷۲۱۹
