به گزارش یولن، شاید شما هم تصویری از یک خرس بی‌مو در شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌های خبری دیده باشید که با تیترهایی عجیب مثل «گونه‌ای جهش‌یافته از چرنوبیل» همراه بوده است. باید بدانید که داستان علمی-تخیلی در کار نیست، و واقعیت بسیار ساده‌تر و البته ناراحت‌کننده‌تر است.
این موجود در واقع یک خرس عینکی (Spectacled Bear) است؛ گونه‌ای کمیاب و در معرض خطر از خانواده خرس‌های بومی مناطق کوهستانی آمریکای جنوبی است. متأسفانه، آنچه باعث ظاهر عجیب این حیوان شده، نه جهش ژنتیکی، بلکه شرایط سخت زندگی در اسارت بوده است.
خرسی به نام «دلورس»
ماجرای خرس‌های بی‌مو نخستین بار در سال ۲۰۰۹ مطرح شد. در آن زمان، چند رسانه گزارش دادند که سه خرس ماده از گونه «Tremarctos ornatus» در باغ‌وحش لایپزیگ آلمان دچار ریزش موی شدید شده‌اند. بدترین وضعیت متعلق به خرسی به نام دلورس بود که جز یک دسته موی نازک در پشت گردن و سر تقریباً تمام پوشش موی ضخیم و طبیعی خود را از دست داده بود.
در همان زمان، کارشناسان اعلام کردند که احتمالاً شرایط غیرطبیعی زندگی در اسارت عامل این پدیده است. بررسی‌ها نشان داد که این مشکل فقط مختص باغ وحش لایپزیگ نیست و در چند باغ‌وحش دیگر اروپا هم خرس‌هایی با همین مشکل دیده شده‌اند.
جرارد بارس، مدیر بنیاد بین‌المللی خرس‌ها، در گفت‌وگویی با BBC جهانی در سال ۲۰۰۹ گفت: «رژیم غذایی و آب‌وهوا هر دو می‌توانند مؤثر باشند، چراکه این خرس‌ها بومی مناطق گرمسیری هستند اما ما آن‌ها را به اقلیم‌های متفاوت منتقل کرده‌ایم. خرس‌ها باید در فضای سرپوشیده با دمای بالا، رطوبت مناسب و بستری از کاه نگهداری شوند. ما در باغ‌وحش‌ها در بازسازی شرایط طبیعی موفق نبوده‌ایم.»
باغ‌وحش لایپزیگ بعدها تأیید کرد که دلورس در مارس ۲۰۱۱ درگذشته است. به این ترتیب، دلیل قطعی ریزش موی او هرگز مشخص نشد.
گونه‌ای در معرض انقراض
خرس عینکی که به آن خرس آندی یا خرس پوزه‌کوتاه آمریکای جنوبی نیز گفته می‌شود، تنها گونه بومی آمریکای جنوبی از خانواده خرس‌ها است. جالب است بدانید شخصیت سینمایی پدینگتون بر اساس این گونه در معرض انقراض خلق شده است.
این خرس‌ها در بخش‌هایی از ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو، بولیوی و آرژانتین زندگی می‌کنند. متأسفانه، تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی تهدیدات جدی برای بقای این گونه هستند. به همین دلیل، بسیاری از باغ‌وحش‌ها این خرس‌ها را برای کمک به حفظ نسل‌شان در اسارت نگهداری می‌کنند.
اگرچه هدف از نگهداری این حیوانات در باغ‌وحش‌ها نجات گونه‌ها است، اما شرایط زندگی در اسارت برای گونه‌ای چون خرس‌ها بسیار استرس‌زا است. خرس‌ها حیواناتی باهوش و نیازمند قلمرو گسترده هستند؛ اما فضای محدود باغ‌وحش‌ها نمی‌تواند این نیازها را تأمین کند.
رفتارهای تکراری مانند قدم‌زدن بی‌وقفه یا تکان‌دادن مداوم سر در خرس‌های اسیر، نشانه‌هایی از استرس مزمن هستند. در مورد خرس عینکی، مشکل پیچیده‌تر هم می‌شود؛ این خرس‌ها در طبیعت بسیار منزوی هستند و فقط در فصل جفت‌گیری با دیگران ارتباط دارند. اما در اسارت، اغلب آن‌ها را در کنار هم قرار می‌دهند که باعث اختلالات هورمونی و حتی بیماری‌های خودایمنی می‌شود.
ریزش مو، نشانه‌ای از استرس مزمن
در سال ۲۰۱۹، باغ‌وحش سن‌دیگو مطالعه‌ای علمی منتشر کرد که نشان داد آلوپسی (ریزش مو) در میان خرس‌های ماده آندی در اسارت رایج است و مستقیماً با همزیستی اجباری در قفس‌های مشترک مرتبط است.
تمام خرس‌هایی که دچار آلوپسی شده‌اند، ماده و در شرایط زندگی گروهی نگهداری می‌شدند. احتمالا این ریزش مو نشانه‌ای آشکار از اختلالات در سیستم ایمنی یا هورمونی ناشی از این شرایط غیرطبیعی است.
منبع: iflscience
۵۸۵۸
