بیماری‌های روانی، اختلالاتی هستند که می‌توانند بر فکر و رفتار افراد تاثیر بگذارند، آنها ممکن است باعث شوند که فرد برای عملکرد در چارچوب هنجارهای اجتماعی با مشکل روبرو شود و گاهی اوقات فردی خطرناک برای خود یا دیگران باشد.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد که در زمان حاضر نزدیک به یک‌میلیارد نفر در دنیا از اختلالات روانی رنج می‌برند، اکنون افسردگی به عنوان یکی از علل اصلی بار بیماریها در حوزه سلامت روان در جهان مطرح است و سهم عمده‌ای از بار بیماریها را به خود اختصاص داده است.
مطالعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پزشکی نشان می دهد افسردگی در صدر اختلالات روانپزشکی قرار دارد که می تواند تاثیر عمیقی بر زندگی افراد داشته و منجر به افکار خودکشی شود.
از هر هفت کودک و نوجوان سنین ۱۰ تا ۱۹ سال یک نفر دچار اختلال روانی در دنیا شده و معمولا نیمی از این اختلالات در سن ۱۴ سالگی آغاز می شود
از هر هفت کودک و نوجوان سنین ۱۰ تا ۱۹ سال یک نفر دچار اختلال روانی در دنیا می شود که معمولا نیمی از این اختلالات در سن ۱۴سالگی آغاز می‌شود. باید توجه کرد که اختلالات روانی در سنین نوجوانی آغاز می‌شود و این بسیار اهمیت دارد.
۱۸لغایت۲۴ مهر در کشور به نام هفته بهداشت روان نام گذاری شده و عمده ترین هدف در این هفته ارتقاء، افزایش آگاهی، تغییرو اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل بهداشت روان است.
روز شمار هفته سلامت روان در ایران نیز از سوی وزارت بهداشت، نقش سیاست گذاران بر تحقق عدالت در سلامت، نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه، رویکردی عدالت محور برای دسترسی به خدمات سلامت روان، سلامت روان و بهزیستی همگانی در دوران پساکرونا، تاثیر روابط سالم والدین و فرزندان در تحکیم خانواده، سلامت معنوی و پیشگیری از بیماری‌های روانپزشکی، نقش سازمان‌های مردم نهاد و انجمن‌های علمی در ارتقای سلامت روان و بهزیستی جامعه و خودمراقبتی و نقش آن در ارتقای سلامت روان جامعه اعلام شده است.
تاکید بر لزوم انگ‌زدایی از مشکلات روانپزشکی
برخی پزشکان بر این باورند که آمارها نشان می دهد افرادی که به اختلالات شدید روانپزشکی مبتلا هستند، ممکن است بین ۱۰ تا ۲۰ سال به‌دلیل ابتلا به این اختلال روانپزشکی عمرشان کمتر شود.
دکتر ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان داخلی ایران روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت یولن افزود: : اختلالات روانپزشکی که شامل افسردگی، اضطراب، وسواس فکری و غیره بوده، اغلب کیفیت زندگی افراد را به حدی تحت تاثیر قرار می‌دهند که گاهی اوقات ممکن است آنها تصور کنند زندگی ارزشی ندارد.
وی اظهار داشت: در واقع اختلالات روانی الگوهایی از علائم رفتاری یا روانی هستند که جنبه های مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار می دهند، این اختلالات منجر به ایجاد پریشانی در شخص دارای این علائم می شوند، افسردگی، اختلالات فکری و دلواپسی میان جوانان ایرانی به دلیل شرایط اقتصادی رواج بسیاری پیدا کرده و می تواند آینده آنها را تحت الشعاع قرار دهد.
خسرونیا تصریح کرد: اختلال دوقطبی نیز یکی دیگر از بیماری های روانی شایع در میان اختلالات خلقی است که شامل چرخه میان افسردگی و سرخوشی می‌شود. اختلالات خلقی از بیماری های روانی شایع در ایران و بیماری های روانی شایع در سالمندان هستند.
وی خاطرنشان کرد: البته بیماری‌های روانی طیف گسترده‌ای دارند و همه آنها می‌توانند به‌شدت کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. به همین دلیل هم آگاهی و شناخت بیشتری نسبت به این اختلالات وجود دارد. هر یک از این اختلالات، علائم، علل و روش‌های درمان متفاوتی دارند و هفته سلامت روان می تواند فرصتی مناسبی باشد تا دولتمردان برای پیشگیری از رواج این بیماریها بویژه در جوانان برنامه هایی را اتخاذ کنند تا زمینه های زندگی، کاری و نشاط آنها در جامعه فراهم شود.
رئیس جامعه پزشکان داخلی ایران پیشنهاد داد دولتمردان در این زمینه می توانند از روانپزشکان کمک بگیرند تا راهکارهای کارشناسی درستی در جهت با نشاط کردن افراد جامعه اتخاذ شود.
بر اساس گزارش سازمان نظام پزشکی کشور، لیلا رازقیان روانپزشک نیز در این زمینه با اشاره به ضرورت توجه به بهداشت روانی افراد جامعه گفت: با شیوع کرونا اختلالات اضطرابی و افسردگی در صدر شیوع بین بیماری های روانپزشکی قرار گرفته که برای کمک به افراد جامعه و در جهت کاهش این مشکلات روانپزشکی نیاز به حمایت و همکاری نهادهای دولتی داریم.
همه افراد برای زندگی بهتر و سازگاری با محیط و جامعه نیاز به سلامت روان دارند و اصول بهداشت روانی به فرد کمک می کند تا امنیت دروانی و احساس آرامش داشته باشد
وی افزود: همه افراد برای زندگی بهتر و سازگاری و تطابق با محیط و جامعه نیاز به سلامت روان دارند و اصول بهداشت روانی به فرد و جامعه کمک می کند تا در راستای سلامت روان قدم برداشته و احساس آرامش و امنیت درونی را به خود و دیگران هدیه دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی با اظهار تاسف از این که هزینه درمان مشکلات روانپزشکی علاوه بر افراد به سیستم بهداشت ودرمان نیز بار اقتصادی سنگینی را وارد می کند؛ تصریح کرد: هنوز این مهم در اولویت قرار نگرفته است و در حال حاضر با توجه به شیوع اختلالات روانپزشکی در دوران کرونا نیاز به برنامه ریزی و قانون گذاری توسط دولت با همکاری متخصصین این حوزه بیش از پیش احساس می شود.
رازقیان با بیان این که در ایران مانند همه نقاط جهان در چند سال گذشته و با شیوع کرونا اختلالات اضطرابی و افسردگی در صدر شیوع بین بیماری های روانپزشکی قرار گرفته است، تصریح کرد: برای کمک به افراد جامعه و در جهت کاهش این مشکلاتِ روانپزشکی نیاز به حمایت و همکاری نهادهای دولتی داریم و برای ارائه خدمات سلامت روان ابتدا باید در شبکه های بهداشتی به آموزش جمعیت عمومی درحوزه سلامت روان پرداخت و سپس افراد را غربالگری کرده و به کسانی که غربال مثبت می شوند خدمات درمانی را ارائه نمود.
به گفته وی، به طور کلی لازم است به همه افراد جامعه در زمینه خود مراقبتی آموزش داده شود تا در حوزه پیشگیری از اعتیاد، خودکشی، بیماری های روانپزشکی و داشتن مهارت های زندگی و فرزند پروی توانمند شوند.
ضرورت اجرایی شدن قانون سلامت روان
این روانپزشک با اشاره به اینکه حدود ۱۵ سال قبل قانون سلامت روان تدوین شد تا به عنوان لایحه سلامت روان برای تصویب نهایی به مجلس و دولت ارسال شودف اظهار داشت: پس از تصویب این قانون لازم است نهادهای مختلف از جمله دانشگاههای علوم پزشکی، آموزش و پرورش، سازمان برنامه و بودجه، صدا و سیما، نظام پزشکی، سازمان ورزش و جوانان، سازمان های بیمه گر و سایر نهادها با یکدیگر در تعامل باشند تا این قانون اجرایی شود.
وی ادامه داد: به طور مثال لازم است همه سازمان ها در برابر پرسنل زیرمجموعه خود از طریق آموزش در خصوص شیوه زندگی سالم و دور از اعتیاد احساس مسئولیت کرده و افراد را در خصوص تشخیص به موقع اختلالات روانپزشکی حساس نمایند.
به گفته رازقیان، ضروری است سازمان صدا و سیما به تولید برنامه های سلامت محور در حوزه روانپزشکی بپردازد و از این ظرفیت در جهت تشریح موضوع سلامت روان استفاده کند. همچنین آموزش و پرورش در تدوین دستورالعمل استاندارد برای پیشگیری از مشکلات سلامت روان باید با متخصصین این حوزه همکاری نموده و عوامل خطر مرتبط با بروز اختلالات روانپزشکی و اعتیاد را در بین دانش آموزان شناسایی کند و از طریق برگزاری کمپین های آموزشی با موضوع سلامت روان بیش از قبل فعال باشد و معلمان را با موضوع ارتقاء شیوه های زندگی سالم آشنا کند و به طور زنجیره ای از آن ها بخواهد آموزش های فراگیری شده را با دانش آموزان و خانواده های آن ها انتقال دهند.
