ابوالفضل خدائی: بحث سیاست خارجی از کلیدی ترین موضوعات مطرح شده در انتخابات ریاست جمهوری محسوب می شود که تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی مردم دارد. کارشناسان معتقدند که سکان مدیریت کشور و به تبع آن مدیریت سیاست‌خارجی را باید به کسی سپرد که نسبت به پیچیدگی‌ها و این شرایط سخت در سطح بین‌المللی و در سطح داخلی آگاه باشد و بتواند از تهدیداتی که می‌تواند این وضعیت برای کشور داشته باشد بکاهد. اینکه سیاست خارجی مهمترین موضوع در مناظرات انتخاباتی ریاست‌جمهوری باشد، خیلی مساله عجیبی نیست و به نظر می‌رسد که نقش تعیین‌کننده‌ای هم در اینکه چه فردی از صندوق‌های رای نامش بیرون بیاید دارد.
شعیب بهمن کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با یولن در ارزیابی خود از مناظرات انتخاباتی و جایگاه سیاست خارجی گفت: این نشست ها اصلا به مناظره شباهتی ندارد و تنها نامزدها به بیان دیدگاه های خود پرداختند و هیچ راهکار مناسبی در هیچ حوزه ای ارائه نشده است. یعنی راهکاری بر مبنای راهبرد بلندمدت و افق قابل توجه که بتواند آینده ای را برای مخاطبین و مردم ترسیم کند.
در حوزه سیاست خارجی نیز همین وضعیت وجود دارد. بیشتر از اینکه به این حوزه توجه شود حرف های کلی است که بیان می شود. دو دیدگاه متفاوت در حوزه سیاست خارجی دیده می شود که از گذشته در بین جریان های سیاسی ایران وجود داشته اند. اما طرفداران این دو دیدگاه نیز ایده ها و برنامه های جدید ندارند. برای مثال اگر نامزدی به دنبال احیای برجام و پیشبرد آن است باید به نوعی توضیح دهد که از چه طریقی می خواهد آن را پیگیری کند. یا اگر نامزدی معتقد است که برجام بی خاصیت بوده باید دقیقا توضیح دهد که چه جایگزینی را در دستور کار خود دارد.
این کارشناس در خصوص اینکه مهمترین موضوعات سیاست خارجی برای مطرح شدن چیست گفت: جهت گیری دولت آینده و برنامه هایی که می تواند داشته باشد. باید مشخص شود که در رابطه با قدرت های بزرگ و یا کشورهای همسایه هر نامزد چه دیدگاهی دارد و چه سیاستی قرار است پیاده شود. امروز ما درگیر یک بحران و جنگ بزرگ در منطقه هستیم که هیچ یک از نامزدها درباره آن نظرات خود را بیان نکرده اند.
نکته مهم دیگر این است که چگونه می توانند سیاست خارجی را به یک دستاورد ملموس برای مردم تبدیل کنند. در این بین رابطه و پیشبرد آن با کشورها امری طبیعی است اما اینکه بتوان این رابطه را به یک دستاورد تبدیل کرد هنر سیاستمدار است که هیچ یک از نامزدها درباره آن به صورت علمی و درست صحبتی نداشته اند که به نوبه خود یک نقطه ضعف محسوب می شود. این نشان می دهد که هیچکدام از نامزدها مشاوران مناسبی در حوزه سیاست خارجی ندارند که بتوانند مسائل مهم را تبیین کنند. روش کمپین سازی انتخاباتی نیز مورد توجه قرار نمی گیرد. بنابراین این مسائل یک نقطه ضعف کلی در حوزه سیاست ورزی در داخل ایران به شمار می رود و از همین رو نمی توان متوجه نوع و مدل حکمرانی مطلوب نامزدها شد. اگر به اظهارات نامزدها دقت کرده باشید می بینید که همه در حال صحبت از گذشته، وضع موجود و مشکلات هستند اما هیچ یک راهکار عینی و دقیقی به منظور خروج از مشکلات نمی دهند. باید مشخص شود که در دوره آتی با رئیس جمهور جدید قرار است به کدام نقطه برسیم. این موضوع تنها مربوط به حوزه سیاست خارجی هم نیست و در حوزه های دیگر مانند اقتصاد نیز به همین شکل است و هیچ نامزدی از این مساله صحبت نمی کند که در سالهای آینده تورم را کنترل و یا تک رقمی خواهد کرد و یا رشد اقتصادی را افزایش می دهد. مردم به هر حال باید بدانند که می خواهند به چه برنامه ای رأی بدهند. متاسفانه در ایران سیاست ورزی به جای برنامه ها و ایده ها حول محور افراد می گردد که نقطه ضعف بزرگی محسوب می شود که در سیاست خارجی نیز شاهد چنین وضعیتی هستیم.
۳۱۱۳۱۱
