تشریح ابعاد صیانت از منابع طبیعی کردستان در گفت‌وگوی تفصیلی با فارس/از تشکیل تیم‌های اطفا حریق در روستاها تا مبارزه غیرشیمیایی با جوانه‌خوار بلوط
تشریح ابعاد صیانت از منابع طبیعی کردستان در گفت‌وگوی تفصیلی با فارس/از تشکیل تیم‌های اطفا حریق در روستاها تا مبارزه غیرشیمیایی با جوانه‌خوار بلوط
خبرگزاری یولن استان کردستان/ شیرین مرادی؛ کردستان یکی از استان‌های غربی و زاگرس‌نشین و یکی از استان‌های استراتژیک کشور به لحاظ مرزی‌بودن و همجواری با کشور عراق و نیز برخورداری از مواهب طبیعی بشمار می‌آید.
کردستان دارای منابع طبیعی بکر و جنگل‌های فراوانی است که بیشتر جنگل‌های استان در اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده و بعد از جنگل‌های شمال کشور، در درجهٔ دوم اهمیت قرار دارد.
در حال حاضر جنگل‌های کردستان به صورت درختچه و بوته‌های پراکنده درآمده است، معروف‌ترین درختان جنگلی این جنگل‌ها، بلوط، گلابی، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی، زالزالک، آلبالو جنگلی، نارون، افرا و درخت‌هایی مانند گز و بید وحشی در کنار رودخانه است.
خبرنگار یولن برای کسب آشنایی بیشتر مخاطبان این رسانه در خصوص اهمیت منابع طبیعی، برنامه‌های اداره‌کل منابع طبیعی برای حفاظت و صیانت و همچنین فرهنگ‌سازی و مشارکت مردم در حفظ جنگل‌ها و منابع طبیعی، با بهزاد شریفی‌پور مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گپ‌وگفتی انجام داده که در ادامه می‌خوانید..
شریفی‌پور معتقد است؛ حفظ منابع طبیعی به وسیله مجموعه یک دستگاه و سازمان ممکن نمی‌شود بلکه نیاز به همراهی و همکاری جمعی مردم به ویژه رسانه‌ها دارد چرا که رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج و نهادینه‌کردن فرهنگ حراست از محیط زیست دارند.
یولن: همواره بر حفاظت از منابع آبی و خاکی تاکید می‌شود، چرا؟
شریفی‌پور: امنیت زیستی و امنیت غذایی دو اصل مهم در اقتدار هر جامعه و کشوری است و توجه به این دو مهم نیاز به مولفه های مختلفی دارد.
به دلیل قرارگرفتن کشور ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک، تهدیدات زیستی متوجه منابع طبیعی می‌شود، منابع آبی و خاک دو سرمایه ارزشمند هستند که در امنیت غذایی نقش مهمی دارند و به فرموده رهبر معظم انقلاب، اهمیت خاک حتی از آب بیشتر است و حفظ این منبع نیاز به توجه همگانی دارد.
حفظ منابع طبیعی به وسیله مجموعه یک دستگاه و سازمان ممکن نمی‌شود بلکه نیاز به همراهی و همکاری جمعی مردم به ویژه رسانه‌ها دارد چرا که رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج و نهادینه‌کردن فرهنگ حراست از محیط زیست دارند.
برگزاری دومین جشنواره منابع طبیعی و رسانه
یولن: به نقش رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی اشاره کردید، اداره‌کل منابع طبیعی کردستان برای تعامل با رسانه و بهره‌گیری از این ظرفیت چگونه عکمل کرده است؟
سال گذشته اولید جشنواره رسانه و منابع طبیعی را برگزار کردیم، امسال برای دومین سال متوالی این جشنواره را در استان برگزار خواهیم کرد که فراخوان آن منتشر شده و اختتامیه آن همزمان با هفته منابع طبیعی در استان برگزار خواهد شد که به عنوان یک الگوی موفق هم به کشور تعمیم داده می‌شود.
این جشنواره با هدف اشاعه، گسترش و نهادینه‌کردن فرهنگ حفاظت، احیا، توسعه، اصلاح و بهره‌برداری اصولی از منابع طبیعی و رشد و تعالی سواد رسانه‌های استان در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری برگزار می‌شود.
ارتقا دانش رسانه‌های استان در ارتباط با کارکردها و اهمیت منابع طبیعی و آبخیزداری و ارائه رویکردهای نوین اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، ارتقای سطح کیفی خبر و گسترش فرهنگ مطالعه و شناسایی نقاط قوت و ضعف رسانه‌ها در زمینه منابع طبیعی و آبخیزداری از دیگر اهداف برگزاری این جشنواره است.
چرایی اهمیت حفاظت از منابع طبیعی کردستان
یولن: شاید این سوال در ذهن عامه مردم وجود دارد که اهمیت منابع طبیعی در چیست و چرا باید از آن حفاظت کرد؟
ببینید، ۱۳۵ میلیون هکتار از ۱۶۵ میلیون هکتار پهنه کشور را منابع طبیعی تشکیل می‌دهد که شامل ۳۲ میلیون هکتار بیابان، ۱۴ میلیون هکتار جنگل و بیش از ۸۵ میلیون هکتار را مراتع می‌شود.
در پهنه ۸۵ میلیون هکتاری مراتع کل کشور، ۱۱۰ هزار تن عسل به ارزش ۳۸ هزار میلیارد تومان، ۱۰.۵ میلیون تن علوفه به ارزش ۴۲ هزار میلیارد تومان، ۴۵۰ هزار تن گوشت قرمز به ارزش ۱۶۰ هزار میلیارد تومان و بالغ بر ۸۰ درصد علوفه بهره‌برداران و دامداران علوفه دام خود را از مراتع تهیه می‌کنند.
۸۰ درصد از فشار چرایی در کل کشور روی مراتع بوده و سالانه بیش از ۴.۵ میلیون تن به ارزش ریالی ۲۰ هزار میلیارد تومان در عرصه‌های طبیعی کشور تولید می‌شود.
جنگل‌ها و مراتع خدمات اکوسیستمی چندین برابری به جز آنچه ذکر شد برای جامعه و مردم مفید بوده و اهمیت دارند از این رو حراست و حفاظت از این سرمایه ارزشی ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
وجود ۸۵۰ گونه گیاهی در کردستان
یولن: برنامه شما به عنوان اداره کل منابع طبیعی برای صیانت از منابع طبیعی در استان چیست؟
۶۲درصد از پهنه استان توسط منابع طبیعی استان حفظ و حراست می‌شود، بالغ بر ۸۵۰ گونه گیاهی دارای خواص دارویی و صنعتی در استان وجود دارد که برخی از این گونه‌ها در حفظ آب و خاک موثر هستند.
در کردستان یک گونه طبیعی به نام «گون» وجود دارد که به سد کوچک مشهور است، هر هکتار از این گون می‌تواند به ذخایر آب‌های زیرزمینی کمک کند و جلوی سیل و روان‌آب‌های سطحی را بگیرد و این گیاه، زیستگاه اصلی «سُن» است.
عرصه طبیعی یک عرصه گسترده است که احیا، توسعه و حفظ آن بدون مشارکت مردمی و دستگاه‌های اجرایی در توان صرف یک سازمان نیست.
نهضت کشت یک میلیارد اصله نهال درخت در کشور ایجاد شده که براساس برنامه دولت، در طول ۴ سال هر سال ۲۵۰ هزار نهال مثمر در سطح کشور باید کاشته شود که سهم استان کردستان ۳ میلیون اصله نهال است.
بحث ما در اجرای این طرح فقط کاشت نهال نیست، هدف مواظبت و نگهداری آن بعد از کاشت است و لذا این بدون همراهی عامه مردم امکان‌پذیر نیست.
کاهش ۶۰ درصدی قاچاق چوب در کردستان
یولن: قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب یکی از معضلات منابع طبیعی در کردستان است، در این خصوص توضیح دهید که وضعیت به چه صورت است؟
اول، تمام هم و غم ما این است که درخت قطع نشود لذا اکثر قریب به اتفاق درختانی که در استان قطع می‌شود درختانی غیربارور و یا غیرمثمر و مربوط به کشاورزانی است که می‌خواهند در باغات خود تغییر کشت دهند ولی در این وسط افرادی سودجو درختان و گونه‌های کمیاب را قطع می‌کنند.
از ابتدای امسال با راه‌اندازی سامانه چوب، مجوز حمل چوب از طریق این سامانه انجام می‌گیرد و دیگر امکان تقلب مجوز حمل برای افراد سودجو وجود ندارد و همین موجب شده امسال قاچاق چوب در کردستان بیش از ۶۰ درصد کاهش داشته باشد.
در سال آینده بیش از ۲ میلیون از ۳ میلیون اصله درختی که قرار است در استان غرس شود به سمت موضوع زراعت چوب سوق داده‌ایم.
کاشت و تولید نهال هم در قالب یک سامانه انجام می‌شود برای اینکه بانک اطلاعاتی دقیق از میزان نهال‌های کاشت‌شده داشته باشیم.
موفقیت کردستان در پیشگیری از آفت جوانه خوار بلوط
یولن: براساس گزارشات مدیران سابق، جنگل‌های بلوط کردستان دچار یک آفت شده بود که تهدیدی برای آن بشمار می‌آید، برای پیشگیری از این موضوع چه برنامه‌ای اتخاذ شده است؟
جوانه‌خوار بلوط آفت جنگل‌های بلوط کردستان و استان‌های زاگرس‌نشین است، زیستگاه اولیه این آفت خود بلوط است اما بهره‌برداری غلط موجب طغیان این گونه زیستی و تبدیل به آفتی برای بلوط می‌شود.
از ۳۴۰ هزار هکتار ۸۵ درصد گونه بلوط و مابقی بنه و سایر گونه‌ها است، سال گذشته ۱۰ استان از ۱۱ استان زاگرس‌نشین در کشور درگیر این آفت شدند اما خوشبختانه ما به دلیل سرمایی که در استان داشتیم موجب از بین بردن این آفت شد.
از سوی دیگر چند سال اخیر با اجرای طرح‌های مختلف در زمینه مبارزه با آفات ـ بدون استفاده از روش‌های شیمایی ـ خوب عمل کرده‌ایم و همین امر موجب شده که معضل سایر استان‌ها در مورد درختان بلوط را در کردستان تجربه نکنیم.
حفاظت از سرشاخه‌ها اولویت منابع طبیعی کردستان در زمینه آبخیزداری
یولن: آبخیزداری هم بخشی از وظایف اداره‌کل منابع طبیعی است، این موضوع در کردستان در چه جایگاهی قرار دارد؟
بله. سیاست ما در آبخیزداری، تنها سیاست ایجاد سازه نیست، باید از سیاست سازه‌ای که همان سیاست سدسازی است خارج شویم و اولویت را به سمت حفاظت از سرشاخه‌ها ببریم و اجازه تخریب و بهره‌برداری مناسب از آنها ندهیم.
سرشاخه‌ها هم پوشش گیاهی شامل جنگل و مرتع است نباید اجازه تخریب و از بین رفتن این سرشاخه‌ها را با آتش‌سوزی، چرای بی‌حد دام و غیره بدهیم.
در حوزه احیا و توسعه نیز باید هر ساله گام‌های اساسی برداشته شود و به محض اینکه حریقی اتفاق بیفتد موضوع احیا و توسعه را به صورت ویژه در دستور کار داشته باشیم.
با طراحی سازه‌های سبک باید جلوی فرسایش را بگیریم و در پایین دست هم سدهای ملاتی و خاکی به ویژه در دشت‌های شرقی استان احداث کنیم.
۱۶ هزار تن فرسایش خاک در سال
سالانه ۱۶ هزار تن فرسایش خاک در سطح استان داریم که ایجاد چنین اقداماتی به ویژه در دشت‌های شرقی استان نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک خواهد داشت.
سازه‌های خاکی و سنگ ملاتی می‌تواند تاثیر بسزایی در آبخوان‌ها داشته باشد و می‌تواند آب قابل توجهی به آبخوان‌ها تزریق کند و در برخی نقاط استان موجب مهاجرت معکوس مردم به روستاها شده است.
در حوزه آبخیزداری نیاز به یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار داریم که تحقق این مهم تاثیر بسزایی در تقویت پوشش گیاهی، آب بین حوزه‌ای، تثبیت آبراه‌ها، جلوگیری از حمل رسوبات به پایین دست، مدیریت بحران، تغذیه مصنوعی دشت‌های شرقی استان خواهد داشت.
کاهش ۶۲ درصدی آتش‌سوزی در منابع طبیعی
یولن: همانطور که اشاره کردید، پوشش گیاهی و مراتع بخش وسیعی از سطح استان را شامل می‌شود و در سال‌های خشک مانند امسال، زمینه برای آتش‌سوزی فراهم است، وضعیت آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های استان در سال جاری چگونه بود؟
امسال ۲۵ فقره آتش‌سوزی در منابع طبیعی استان روی داد که متاسفانه ۹۰۰ هکتار از مراتع و جنگل‌ها را طعمه حریق کرد اگرچه این میزان به نسبت سال گذشته ۶۲ درصد کاهش داشته است.
با دستور استاندار و صدور یک مصوبه، دهیاران به عنوان مدیر بحران روستا منصوب شدند و آنها تیم‌های اطفأ حریق را در روستاها تشکیل دادند.
ضمن اینکه وسایل اطفاء حریق در اختیار دهیاری‌ها قرار گرفت و بیمه‌های بدون‌نام هم صادر شد که اگر خدای ناکرده برای فردی اتفاقی افتاد بتوان جبران خسارت کرد که همین امر موجب شد تیم‌ها به موقع در کانون آتش‌سوزی حضور پیدا کنند و آتش زود خاموش می‌شد.
برنامه ما برای سال آینده فعالیت بیشتر در حوزه اقدامات پیشگیرانه با تشکیل تیم‌های بیشتر اطفا حریق، آموزش دهیاران و افزایش امکانات و تجهیزات و همچنین فرهنگ‌سازی برای مشارکت بیشتر مردم در مواقع نیاز است.
انتهای پیام/۲۳۳۰/۷۱
