تینا مزدکی_روز دوشنبه، ناسا اعلام کرد که «ماکنزی لیستراپ» روز جمعه اول اوت، از سمت خود به‌عنوان مدیر مرکز پروازهای فضایی گادرد کناره‌گیری خواهد کرد. لیستراپ از آوریل ۲۰۲۳ در این مقام فعالیت داشت و در این مدت، مدیریت بیش از ۸۰۰۰ نفر از کارکنان رسمی و پیمانکاری این مرکز و همچنین نظارت بر بودجه‌ای در حدود ۴.۷ میلیارد دلار را بر عهده گرفت.
مرکز گادرد، که در گرین‌بلت ایالت مریلند واقع شده، بزرگ‌ترین مجموعه میدانی ناسا به‌شمار می‌آید و تمرکز آن عمدتاً بر پژوهش‌های علمی و توسعه‌ی مأموریت‌های فضایی بدون سرنشین است. این مرکز وظیفه‌ی مدیریت پروژه‌های بزرگی مانند تلسکوپ‌های فضایی جیمز وب و هابل را بر عهده دارد و هم‌اکنون نیز مهندسان آن در حال مونتاژ تلسکوپ فضایی «نانسی گریس رومن» هستند؛ مأموریتی علمی که پرتاب آن برای اواخر سال آینده برنامه‌ریزی شده است. حجم نیروی انسانی و بودجه‌ی گادرد، آن را در ردیف مراکز پرواز سرنشین‌دار ناسا در ایالت‌های تگزاس، فلوریدا و آلاباما قرار می‌دهد.
در بیانیه‌ای که توسط «ونسا وایچ»، معاون موقت مدیر ناسا منتشر شد، آمده است: «از ماکنزی بابت رهبری‌اش در مرکز گادرد طی بیش از دو سال گذشته قدردانی می‌کنیم، به‌ویژه بابت تلاش‌هایش برای الهام‌بخشی به نسل طلایی کاوشگران، دانشمندان و مهندسان.» پس از کناره‌گیری لیستراپ، «سینتیا سیمونز»، معاون فعلی این مرکز، به‌طور موقت سکان هدایت گادرد را بر عهده خواهد گرفت. سیمونز کار خود را ۲۵ سال پیش به‌عنوان مهندس پیمانکار در همین مرکز آغاز کرده بود.
پیش از پیوستن به ناسا، لیستراپ در شرکت Ball Aerospace (که اکنون زیرمجموعه‌ای از شرکت BAE Systems محسوب می‌شود) به‌عنوان مسئول پروژه‌های فضایی غیرنظامی برای ناسا و سایر نهادهای فدرال فعالیت داشت. او دارای مدرک دکترای اخترفیزیک از دانشگاه کالج لندن است و سابقه‌ی پژوهش به‌عنوان اخترشناس سیاره‌ای را در کارنامه دارد.
اعتراض گسترده‌ی کارکنان ناسا
اعلام خبر استعفای لیستراپ تنها چند ساعت پس از انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به «شان دافی»، مدیر موقت ناسا و وزیر حمل‌ونقل ایالات متحده صورت گرفت؛ نامه‌ای که به امضای صدها نفر از کارکنان فعلی و پیشین ناسا رسیده بود. در این نامه که با عنوان «اعلامیه وویجر» منتشر شد، امضاکنندگان نسبت به سیاست‌هایی هشدار داده‌اند که به‌گفته‌ی آنان به اتلاف منابع عمومی، به خطر افتادن ایمنی انسانی، تضعیف امنیت ملی و خدشه‌دار شدن مأموریت اصلی ناسا منجر شده است. در بخشی از این بیانیه آمده: «تحولات کلان در برنامه‌های ناسا باید با استراتژی دقیق و مدیریت هوشمندانه‌ی ریسک انجام گیرد. اما طی شش ماه گذشته، شاهد تغییراتی شتاب‌زده و پرهزینه بوده‌ایم که مأموریت سازمان را تضعیف کرده و تأثیرات مخربی بر نیروی انسانی ناسا گذاشته‌اند.»
نویسندگان این نامه با الهام از اقدامات مشابه در سایر نهادهای فدرال نظیر مؤسسه ملی سلامت (NIH) و آژانس حفاظت محیط زیست (EPA)، خواستار توقف طرح‌هایی شده‌اند که بودجه‌ی ناسا را کاهش می‌دهند. در ادامه‌ی نامه آمده است: «ما از شما می‌خواهیم از اجرای پیشنهادهای کاهش بودجه‌ای که به ناسا آسیب می‌زند، خودداری کنید. مأموریت حیاتی ناسا باید حفظ شود؛ مأموریتی که از سوی کنگره تأیید و تأمین اعتبار شده است.» با این حال، تاکنون هیچ‌یک از مقامات ارشد فعلی ناسا این نامه را امضا نکرده‌اند و شواهد مستقیمی درباره‌ی ارتباط استعفای لیستراپ با این اعتراض وجود ندارد.
تهدید جدی برای بودجه‌ی علمی ناسا
مرکز گادرد که در نزدیکی واشینگتن دی‌سی واقع است، به‌طور ویژه تحت تأثیر پیشنهاد کاهش بودجه‌ی ارائه‌شده از سوی دولت ترامپ قرار خواهد گرفت. در لایحه‌ی بودجه‌ی پیشنهادی برای سال مالی ۲۰۲۶، دولت از کنگره درخواست کرده است که تنها ۱۸.۸ میلیارد دلار به ناسا اختصاص دهد؛ رقمی که نسبت به بودجه‌ی کنونی، حدود ۲۵ درصد کاهش نشان می‌دهد. این در حالی است که سهم بخش علمی ناسا نیز از ۷.۳ میلیارد دلار به ۳.۹ میلیارد دلار تقلیل خواهد یافت؛ کاهش شدیدی که ممکن است به لغو ده‌ها مأموریت علمی در حال اجرا یا در مرحله‌ی طراحی منجر شود.
اگرچه کمیته‌های بودجه در هر دو مجلس نمایندگان و سنا لوایحی را تصویب کرده‌اند که می‌تواند اعتبار ناسا را به سطح فعلی یعنی حدود ۲۵ میلیارد دلار بازگرداند، اما این مصوبات هنوز به رأی نهایی مجلس و امضای رئیس‌جمهور نرسیده‌اند. برخی قانون‌گذاران هشدار داده‌اند که کاخ سفید ممکن است حتی در صورت تصویب بودجه توسط کنگره، با استفاده از ابزار قانونی «توقیف اعتبارات» (impoundment) مانع از هزینه‌کرد آن شود؛ اقدامی که می‌تواند به چالش قضایی گسترده‌ای درباره‌ی اختیارات قوه‌ی مجریه بیانجامد.
در حال حاضر، دولت طرح‌هایی را برای بازنشستگی پیش از موعد، ارائه‌ی مشوق‌های مالی و تسهیل استعفای داوطلبانه کارکنان فدرال در دست اجرا دارد. «برایان هیوز»، رئیس دفتر ناسا که توسط دولت ترامپ منصوب شده، در نشست ماه گذشته گفته است که سازمان براساس سناریوی اجرای کامل بودجه‌ی پیشنهادی فعالیت می‌کند. این بدان معناست که بحران بودجه‌ای هنوز پایان نیافته است.
کاهش بودجه، تهدیدی برای گادرد و JPL
بخش قابل‌توجهی از بودجه‌ی مرکز گادرد یعنی حدود ۶۰ درصد آن از سوی مدیریت مأموریت‌های علمی ناسا تأمین می‌شود؛ نهادی که بخش‌های اخترفیزیک، علوم زمین، فیزیک خورشیدی و علوم سیاره‌ای را زیر پوشش خود دارد. گادرد همچنین مدیریت چندین مرکز وابسته را بر عهده دارد؛ از جمله پایگاه پروازی والاپس در ویرجینیا، مرکز صحّت‌سنجی مستقل کاترین جانسون در ویرجینیای غربی، مجتمع وایت‌سندز در نیومکزیکو و مرکز بالن‌های علمی در تگزاس.
آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) نیز در معرض خطر جدی کاهش منابع مالی قرار دارد. این مرکز که در پاسادینا و تحت مدیریت مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) اداره می‌شود، طراحی بسیاری از مأموریت‌های رباتیک منظومه شمسی از جمله کاوشگرهای وویجر، مریخ‌نوردهای پیشرفته و مأموریت «اروپا کلیپر» را بر عهده داشته است.
در نخستین روز ماه ژوئن، «لاری لشن» مدیر JPL نیز استعفا داد. او پیش از آن دستور اخراج بیش از ۱۰ درصد از نیروهای آزمایشگاه را صادر کرده بود؛ این تصمیم در واکنش به بلاتکلیفی بودجه‌ی برنامه‌ی بازگرداندن نمونه‌های مریخ اتخاذ شد. در بودجه‌ی پیشنهادی دولت ترامپ، این مأموریت علمی لغو شده و بازگرداندن نمونه‌های مریخی به مأموریت‌های سرنشین‌دار آینده موکول شده است.
منبع: arstechnica
227۳۲۳
