روستایی که بانوان آن هم نان می‌آورند هم نام

گروه یولن زندگی- بانوان ساکن روستای کوچک ماه بانو در خراسان جنوبی چند سالی است که به هنر سوزن دوزی مشغول اند و توانسته اند این هنر را زنده نگه دارند.

سوزن دوزی هنری است که حاصل ذهن خلاق زنان بلوچ است و با وجود گذشت سالیان دراز و رفت و آمد مدهای متنوع لباس، همواره جایگاه خود را در فرهنگ مردمان بلوچ حفظ کرده‌است.

نقش جان بر دل پارچه/ نقش‌هایی که خبر از اصالت فرهنگ بلوچ می‌دهد

پا به روستای ماه بانو گذاشتیم؛ روستایی که در جای جای خانه های اهالی سوزن دوزی‌هایی خودنمایی می‌کنند که نشان از بومی بودن، سادگی و اصالت مردم منطقه دارند؛ زنان با یکدیگر نشسته و با معجزه دستان خودشان هم نان می‌آورند و هم نام.

اینجا بانوان بلوچ با نخ و سوزن، نقش‌هایی زیبا بر چهره پارچه خلق می‌کنند؛ طرح‌هایی ماندگار که هویت و شناسنامه قوم بلوچ است.

ماه بی بی کلندرزهی که از بزرگان سوزن دوز در این روستاست به ما می‌گوید: هنر سوزن دوزی بانوان بلوچ، فرهنگ و اقتصاد این روستا را پویا کرده است.

این بانوی هنرمند بیان می‌کند: سوزن دوزی هنر ظریفی است که باید برای دانه دانه طرح هایش سوزن زد؛ هنری ذهنی که هیچ طرح و نقشی برای انجام آن لازم نداریم.

هنری که نسل به نسل از مادران به دختران بلوچ می‌رسد

زنان بلوچ هنر اصیل سوزن دوزی را از مادران خود آموخته اند و مادرانشان هم از مادران خود به ارث برده و نسل به نسل این هنر را انتقال داده اند، نام و هنر زنان بلوچ با سوزن دوزی گره خورده است.

کلندرزهی می‌گوید: هنر سوزن دوزی را از مادربزرگ هایمان یاد گرفته ایم و امروز آن را به کوچکترها و دخترهایمان آموزش می‌دهیم.

او ادامه می‌دهد: سوزن دوزی آنقدر با زندگی قوم بلوچ عجین شده است که دختران از سنین کودکی، ضمن آموختن و انجام امور مربوط به خانه‌داری، موظف به فرا گرفتن این هنر اصیل هستند.

کلندرزهی، سوزن دوزی را در میان زنان بلوچ منحصر به فرد می‌داند و بیان می‌کند: به سبب دخالتی که سلیقه‌های گوناگون در تهیه نوارهای سوزن دوزی دارد، می‌توان طرح‌ها و نقش‌های متنوع و اصیل سوزن دوزی را در این روستا مشاهده کرد و برای همین است که دختران از کوچکی در کنار مادران می‌نشینند و این هنر را می‌آموزند تا به فراموشی سپرده نشود.

هنری که هم نان می‌آورد و هم نام

بانوان روستای ماه بانو حالا با همت بلندشان و با تکیه بر هنر اجدادی خود، هم درآمد زایی می‌کنند و هم آوازه دست بافته‌های بلوچ را به آن سوی مرزها رسانده اند.

با دیگر بانوی هنرمند این روستا همراه شدیم؛ او می‌گوید: سوزن دوزی فقط روی لباس متدوال نیست؛ زنان بلوچ روی کوسن، روبالشی، رومیزی، روتختی، تابلو، کیف، جای جوراب، جلد عینک، جاکلیدی و جای دستمال کاغذی نیز سوزن دوزی می‌کنند.

این بانوی جوان که با عشق از هنرش حرف می‌زند، بیان می‌کند: سوزن دوزی در روستای ما باعث اشتغال و درآمد زایی خوبی برای ما زنان شده تا بتوانیم منبع درآمدی داشته باشیم و از طرفی دیگر برای هنر خود در کشور نام و آوازه‌ای را به دست آوریم که معرف فرهنگ ما باشد.

سوزن دوزی هنری که با مد روز رقابت می‌کند

به کارگاه جدید تلفیق سوزن دوزی در این روستا هم سری زدیم؛ کارگاهی که در آن هنر سوزن دوزی بانوان بلوچ بر روی لباس‌های امروزی خودنمایی می‌کند.

کلندرزهی از بانوانی که در هنر تلفیقی جدید دستی دارد می‌گوید: از هنر سوزن دوزی در گذشته فقط به عنوان زی آستین دوخت روی لباس بلوچی استفاده می‌شد اما امروز تبدیل به یک هنر کاربردی شده و بر روی بسیاری از وسایل به صورت تلفیقی کار می‌شود به طوری که با مد روز رقابت می‌کند.

او می‌گوید: از سوزن دوزی برای روی مانتو، شومیز و سایر پوشاک جدید استفاده می‌کنیم؛ خدا را شکر مشتریان هم از این طرح‌ها استقبال می‌کنند.

 کلندرزهی که مدیرعامل شرکت تولیدی صنایع دستی نگار افشان ماه بانو است برای ما می‌گوید: ما در این شرکت ۷ عضو ثابت و ۲ نفر غیرفعال داریم که سوزن دوزی می‌کنند و طرح ماندگار بر روی پارچه خلق می‌کنند.  

او ادامه می‌دهد: همه ساله در جشنواره مد و لباس در استان‌های دیگر حضور داریم و بسیار خوشحالم که این رویدادها با هدف حفظ و احیای هنر شگفت‌انگیز سوزن‌دوزی برگزار می‌شود.

کلندرزهی بیان می‌کند: تلفیق بسیار جذابی در مدل‌های جدید با رویکرد هنر دستی در این جشنواره به نمایش گذاشتیم که مورد استقبال زیاد علاقمندان قرار گرفت.

هنر سوزن‌دوزی زنان بلوچ قابلیت جهانی شدن دارد

هنر سوزن دوزی اگر با طراحی‌های جدید آمیخته شود، قابلیت جهانی شدن را دارد و می‌تواند از جنس هنرهای دستی باشد که تا ابد ادامه خواهد داشت و در طراحی‌های مختلف و مدرن در پوشاک استفاده شود.

با سرپنجه هنرمند بانوان روستای ماه بانوی شهرستان درمیان بیش از ۱۰ مدل سوزن دوزی تولید و برای فروش به سایر استان‌ها عرضه می‌شود.

در این هنر هم طرح منحصر به فرد است و هم کیفیت؛ همین است که تولیدات این بانوان را بی رقیب کرده و سبب ثبت این هنر در میراث معنوی کشور شده است.

برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف ملی و بین المللی فرصتی مناسبی است که می‌تواند هنر اصیل سوزن دوزی بلوچ را حتی به دنیا هم معرفی کند؛ هنری که تاریخ و تمدن ایران زمین را در خود نمایان و جهانیان را با فرهنگ اصیل بلوچ آشنا می‌کند.

باشد که روزی سوزن دوزی بلوچ، زینت بخش پوشاک مدرن در جای جای گیتی شود.