زلزله خاموش در شیراز؛ عزم همگانی برای جلوگیری از فرونشست زمین

به گزارش یولن از شیراز، استان فارس در سال های گذشته با مشکل خشکسالی و خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها دست و پنجه نرم کرده و فرونشست های زمین و کم شدن منابع آبهای زیرزمینی و سطحی از اخبار داغ رسانه ها بوده است.

برخی ها اعلام می کنند که استان فارس رکورد دار فرونشست در جهان است و برخی ها از زخم کاری خراش های خشکسالی و بی تدبیری به روی چهره های تالاب‌ها و دریاچه‌های بختگان، مهارلو، پریشان، کافتر، کمجان، ارژن و طشک خبر می دهند.

واقعا سوالی که مطرح می شود این است که وضعیت شهرستان شیراز نسبت به این مساله چطور است و آیا فرونشست زمین شهر شیراز را تهدید می کند؟ و اصلا از منابع آب اطراف شهر شیراز به چه میزان برداشت  صورت می گیرد؟

منابع آب شیراز کاهش چشم گیری داشته و مشهود است و از طرفی روی آوردن به استفاده از منابع زیرزمینی از چند دهه گذشته افزایش یافته و مدیر امور آب شهرستان شیراز نیز در گفتگو با خبرنگار فارس بر این مساله تاکید دارد.

غلامرضا نجفی گفت: خشکسالی های گذشته باعث شده تا میزان آب های جاری و سطحی کاهش یابد لذا یکی از منابع مهم تامین کننده آب کشاورزان چاه هایی عمیق و سفره های زیر زمینی است. متاسفانه دشت های تحت پوشش امور منابع آب شهرستان شیراز که کوار و زرقان نیز شامل آن می شود ممنوعه شده اند و بعضا در حالت بحرانی هستند؛ از مجموع ۱۵ دشت فقط ۲ دشت آزاد داریم و ما بقی ممنوعه هستند. البته این وضعیت در بسیاری از شهرستان های استان نیز صدق می کند.

 دشت هایی که ممنوعه اعلام می شود با توجه به افت سطح آب زیرزمینی در آنها، اجازه حفر چاه جدید داده نمی شود و برداشت ها باید طبق قوانین تعیین شده انجام پذیرد. اما باید در نظر داشت که برداشت از این دشت ها باید به گونه ای صورت پذیرد که از تبدیل شدن به دشت ممنوعه و ممنوعه بحرانی جلوگیری شود.

وی در خصوص چاه های مجوز دار شهرستان شیراز گفت:  هم اکنون حدود ۱۳ هزار چاه مجوزدار وجود دارد که سالانه هزار و 127 میلیون مترمکعب آب استخراج می کنند. بیش از ۶۵ درصد این چاه ها مربوط به حوزه کشاورزی است و 20 درصد آن را صنعت و فقط ۱۴ درصد به مساله شرب و بهداشت اختصاص می یابد لذا نقش کشاورزان در حفظ منابع آب و رعایت الگوی مصرف بسیاز حائز اهمیت است.

فرونشست زمین یک زلزله خاموش

یکی از مهمترین تبعات کاهش سطح منابع آب، فرونشست زمین بوده که یک زلزله خاموش است. برای جلوگیری از وقوع این اتفاق نیازمند یک عزم همگانی است. ما برای نگهداری و حفاظت از محیط زیست یگان های مختلف حفاظتی مسلح داریم گروه ها و سمن های مختلف حفظ محیط زیست راه اندازی می کنیم اما به نظرتان برای حفظ منابع آبی نیازمندبه راه اندازی یگان های حفاظتی نیستیم؟ آیا نباید سمن های دوستدار حفظ منابع آب تشکیل شود؟ اولویت اول در حفاظت از طبیعت و حیوانات و محیط زیست، حفظ آب است. بدون آب مطمئنا محیط زیست طبیعتی نیز نخواهد بود.

مصرف بی رویه از منابع آب باعث خشکی دریاچه ها و تالاب ها می شود چرا که با کاهش منابع اب زیرزمینی،  آب های سطحی تالاب ودریاچه و… جایگزین آنها می شوند همچنین کیفیت منابع آبی نیز تغییر پیدا می کند. حفظ منابع آب را به عنوان اولویت کارهای فرهنگی و اطلاع رسانی در کلیه رسانه قرار بدهیم

نجفی در خصوص چرایی تاکید بر فرهنگ سازی نسبت به کشاورزان گفت: شهر شیراز نسبت به دیگر شهرستان های استان فارس صنعتی تر است اما می بینیم باز هم بیشترین منابع آب صرف کشاورزی می شود حال آنکه در بسیاری از شهرستان های فارس، کشاورزی به عنوان شغل اول مردم آن شهرستان ها به حساب می آید. لذا تاکید اصلی ما بر فرهنگ سازی و همکاری جهاد کشاورزی وسایر ادارات مرتبط جهت حفظ منابع زیر زمینی است.

کنتور هوشمند راهکاری خوب از گران

نجفی یکی از مهمترین روش های کنترل و نظارت بر میزان برداشت از چاه های موجود را نصب کنتورهای هوشمند عنوان کرد و گفت: متاسفانه در واقعیت میزان استقبال از این کنتور های هوشمند بدلیل هزینه بالای آن پایین بوده است اگر تمامی بهره برداران کشاورزی، صنعتی و خدماتی از این کنتورهای هوشمند استفاده کنند مقادیر قابل توجهی از مشکلات دغدغه ها و نگرانی ها مربوط به منابع آب رفع شود.

طرح هوشمندسازی مزیت ها زیادی دارد و مطمئنا می تواند باعث صرفه جویی و حفظ منابع آب شود؛ کشاورز باید به سمت کشاورزی نوین برود و با تغییر الگوی کشت و بالا بردن راندمان تولید، به دنبال استفاده بهینه از آب باشد که هم باعث سودآوری کشاورز و هم حفاظت از منابع آب به معنی واقعی تحقق می یابد؛ در این راه جهاد کشاورزی بسیار می تواند کمک کننده باشد.

وی در خصوص صدور مجوز حفر و بهره برداری گفت: از سال ۱۳۸۰ تخصیص آب و صدور مجوز براساس برنامه توسعه ارائه می شود و این تخصیص آب پس از مطالعات و بررسی وضعیت منابع آبی آن دشت صادر و بر اساس میزان اراضی تحت شرب و نوع کاربری آن، تخصیص داده می شود؛ همچنین بهره برداری بیشتر از میزان مندرج در پروانه انتقال به اراضی غیر تحت شرب تخلف به حساب می آید.

خوشبختانه دستگاه های مرتبط  بویژه دادگستری ونیروی انتظامی در برخورد با متخلفان همکاری بسیار خوبی دارند و اقدامات خوبی در زمینه پلمپ چاه های غیر مجاز انجام داده اند و وجود شعبه ویژه آب باعث شده تا رسیدگی به این پرونده ها در اسرع وقت صورت گیرد و تعیین و تکلیف شود.

مدیر امور آب شیراز در خصوص چگونگی نظارت و شناسایی متخلفان گفت: 4 تیم گشت و بازرسی داریم که بازوی توانمند ما در حوزه حفظ منابع آب هستند و گزارشات و همکاری مردم نیز بسیار در این زمینه کمک کننده است البته به صورت دوره ای آمارگیری ها صورت می گیرد و با مجوز های صادر شده مطابقت داده می شود تا چاه های غیر مجاز شناسایی شود. اما واقعا در این راه فرهنگ سازی از همه مسائل مهمتر است و باید دستگاه های مرتبط ، رسانه ها ، گروه های مردمی، انجمن های دوستدار طبیعت کمک کنند تا این فرهنگ سازی صورت گیرد و تفکر حفظ منابع آبی نهادینه شود.

وی در پایان گفت: حجم کاری در حوزه امور آب بسیار بالاست و نیازمند همراهی و همکاری مردم و رسانه ها هستیم. حجم کاری فقط اداره امور آب شهرستان شیراز با 6 استان کشور مثل چهارمحال بختیاری، خراسان شمالی، قم و … برابری می کند لذا نیازمند همکاری  و همراهی گروه های مردمی هستیم.

انتهای پیام/م