سپهر ستاری؛ نخستین دوره از رقابت‌های جام جهانی باشگاه‌ها بامداد یکشنبه در شرایطی با دیدار اینترمیامی آمریکا و الاهلی مصر آغاز می‌شود که طبق اعلام فیفا، قضاوت این بازی برعهده علیرضا فغانی خواهد بود. فغانی ۴۷ ساله که پس از ترک ایران چند سالی است که در لیگ استرالیا فعالیت دارد، در چند تورنمنت اخیر هم از طرف فدراسیون فوتبال این کشور حضور یافته و دیگر نماینده داوری ایران محسوب نمی‌شود. او با وجود نزدیک‌شدن به سال‌های پایانی دهه پنجم زندگی‌اش، همچنان پای ثابت مسابقات مهم بین‌المللی است.
از نیمه‌نهایی لیگ نخبگان آسیا تا افتتاحیه جام جهانی باشگاه‌ها
علیرضا فغانی در فصل ۲۵-۲۰۲۴ مجموعا ۱۸ بازی باشگاهی را سوت زده که شامل ۱۰ بازی لیگ استرالیا، ۷ بازی لیگ نخبگان آسیا و یک بازی جام بین‌قاره‌ای بوده است. این داور ۴۷ ساله با ۷ قضاوت در لیگ نخبگان آسیا یکی از داوران پرکار این رقابت‌ها بود و دیدارهای مهمی را هم سوت زد. مهم‌ترین قضاوت فغانی در نیمه‌نهایی لیگ نخبگان بود که بازی النصر عربستان و کاوازاکی ژاپن را سوت زد تا بار دیگر اعتماد بالای AFC به او مشخص شود. فغانی همچنین در لیگ استرالیا هم حضور فعالی دارد و فدراسیون فوتبال این کشور هم نامش را در فهرست داوران الیت قرار داده است.
سهم پایین نمایندگان ایران در مسابقات بین‌المللی
در شرایطی که علیرضا فغانی به عنوان نماینده فدراسیون فوتبال استرالیا یکی از داوران اصلی مسابقات AFC و فیفا محسوب می‌شود، داوران بین‌المللی فدراسیون فوتبال ایران شرایط متفاوتی دارند. موعود بنیادی‌فر، نفر اصلی لیست الیت فوتبال ایران که اخیرا هم قضاوت پرحاشیه‌ای در فینال جام حذفی داشت، فصل قبل تنها در ۲ بازی لیگ نخبگان آسیا فرصت قضاوت پیدا کرد و برای مراحل پایانی نامش از لیست کنار گذاشته شد. بنیادی‌فر ۲ بازی مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا۲ و یک بازی مرحله یک‌چهارم نهایی را هم قضاوت کرد و در دیدارهای مراحل حساس این مسابقات هم حضور نداشت.
در میان داوران الیت فوتبال ایران، پیام حیدری، بیژن حیدری و حسن اکرمی هم فرصت قضاوت در لیگ قهرمانان آسیا۲ را به‌دست آوردند که به‌ترتیب ۳، ۲ و یک بازی را سوت زدند که البته همگی مربوط به مرحله گروهی رقابت‌ها بود.
به‌یاد تصمیم جنجالی افشاریان علیه فغانی
نکته ناراحت‌کننده در خصوص حضور فغانی در مسابقات بین‌المللی این است که او نه به عنوان نماینده فوتبال ایران، بلکه به عنوان یکی از داوران فوتبال استرالیا در مسابقات حاضر می‌شود. دلیل این موضوع هم تصمیم جنجالی فدراسیون فوتبال ایران پیش از جام جهانی ۲۰۲۲ است؛ فدراسیون فوتبال در سال ۱۴۰۱ تصمیم به خارج کردن نام فغانی از فهرست داوران بین‌المللی خود گرفت و این موضوع باعث شد این داور وارد لیست داوران الیت استرالیا شود. خداداد افشاریان، رئیس وقت کمیته داوران در آن مقطع افزایش سن فغانی را دلیل این تصمیم دانست ولی او حالا در ۴۷ سالگی قرار است در اولین دوره جام جهانی باشگاه‌ها سوت بزند. موضوعی که این شائبه را به وجود می‌آورد که تصمیم فدراسیون فوتبال بیش از آن که فنی باشد، به‌دلیل تسویه‌حساب‌های شخصی گرفته شده است. افشاریان در آن زمان درباره این تصمیم جنجالی گفت: «باتوجه به تغییر محل جغرافیایی زندگی فغانی، اینکه در اول سال میلادی ۴۴ سال و ۹ ماه سن خواهد داشت و تورنمنتی وجود ندارد که او تا به حال موفق به حضور در آن نشده باشد؛ داورانی در داخل کشور داریم که توانایی حضور در جام ملت‌های آسیا و درخشیدن در عرصه بین‌الملل در آینده را دارند. به همین دلیل برای سال ۲۰۲۳ نام فغانی را در لیست قرار ندادیم.»
فغانی رفت ولی داوری شکوفا نشد!
درحالی که فدراسیون فوتبال به بهانه فرصت دادن به داوران دیگر نام فغانی را از لیست داوران بین‌المللی خود خارج کرد، طی سال‌های اخیر روند پیشرفت دیگر داوران فوتبال ایران چندان خوب پیش نرفته است. داوران بین‌المللی ایران گرچه فرصت قضاوت در مسابقات ملی و باشگاهی آسیا را به‌دست می‌آورند ولی اغلب بازی‌های کم‌اهمیت به آن‌ها داده می‌شود و به‌طور مثال حتی یک داور ایران هم در مراحل پایانی لیگ نخبگان آسیا و قهرمانان آسیا۲ حضور نداشت. از طرفی با وجود استفاده از VAR در فصل گذشته لیگ برتر، جنجال‌های زیادی در خصوص عملکرد داوران وجود داشت و به‌نظر می‌رسد اکثر داوران فعلی لیگ برتر ایران، هنوز به آشنایی کامل با استفاده از این تکنولوژی نرسیده‌اند. موضوعی که خودش یکی از دلایل اصلی غیبت آن‌ها در مسابقات مهم قاره است و AFC در سال‌های اخیر دیگر داوران برای بازی‌های مهم ترجیح داده است. این موضوع نشان می‌دهد فدراسیون فوتبال در این سال‌ها عملکرد مثبتی در پرورش داوران نداشته و نتوانسته داوری حتی نزدیک به سطح فغانی معرفی کند.
۲۵۸ ۲۵۸
